It oardelskonkje: in nije dichtfoarm yn krisistiid

Foto: Geart Tigchelaar

No’t reizgjen der foarearst net yn sit, binne wy allegearre reizgers op oardel skonk wurden, tocht Syds Wiersma fan Frysk Dichterskollektyf RIXT. Sa is de nije dichtfoarm ûntstien dy’t by in oardelmeter-mienskip past: it Oardelskonkje. Hjoed, 30 april is it publisearre by it dichterskollektyf.
 
As de koroanakrisis der net west hie, reizge Wiersma no troch Ierlân om in dichtbondel ôf te skriuwen. ‘Wy binne reizgers op oardel skonk wurden,’ neffens Wiersma. Lykwols hoecht men net fier te reizgjen: thús kin men ek nije ûnderfinings opdwaan, mei poëzij.
 
It Oardelskonkje is in krisisfariant fan de haikû. It Oardelskonkje telt 15 wurden ferdield oer twa strofen. De earste strofe hat tsien wurden en de twadde strofe fiif. Getalsmjittich en fisueel is it in oardel (1,5) skonk. De foarm is frij foar de dichter, al wurket neffens Wiersma in ‘chute’ (in feroaring fan rjochting) tusken de twa strofen tige goed. Oardelskonkjes kinne ek oaninoar reaun wurde, lykas haikûs

Foarbyld fan in Oardelskonkje:

ûntdekst fan alles yn karantêne
bygelyks dat útbloeide tulpen
mear

mei dy dogge
as bloeiende

 
© Syds Wiersma

RIXT nûget elk út om mei de nije foarm oan de slach en eigen Oardelskonkjes yn te stjoeren (redaksje@rixt.frl). De redaksje fan RIXT siket de moaiste Oardelskonkjes út foar publikaasje op 15 maaie, dat ta de gelegenheid útroppen is ta de Oardelskonkedei.

Facebooktwittermail

Fryske literatuer troch in rôze bril

Do draachst de leafde oan is de namme fan in publikaasje dêr’t op it stuit drok oan wurke wurdt. De blomlêzing befettet fragminten fan poëzy en proaza mei lesbyske, homoseksuele, biseksuele, transgender-tematyk. It giet dêrby net om hoe’t de skriuwer him- of, de skriuwster harsels definiearret, it giet om hoe’t in tekst him lêze lit, om hoe’t de redaksje dy tekst lêzen hat, nammentlik mei de rôze bril op.
 
Yn de rubryk Utljochte op Sirkwy publisearret Tresoar de kommende moannen (om de twa wiken) priuwkes fan wurk dat yn ’e blomlêzing opnommen wurdt. Dêrby is it wurk yn it Frysk en Nederlânsk te lêzen (yn de bondel komme ek de oersettingen), en wat koarte ynformaasje oer de skriuwer.

De earste bydrage stiet al online, en komt fan de 17de-iuwske dichter Titia Brongersma. Oar wurk dat publisearre wurde sil komt fan de skriuwers Rixt Weiland, Joël Hut, Sybe Krol, Janneke Spoelstra en Sipke de Schiffart.

Oanlieding om de blomlêzing gear te stallen wie dat de lanlike ‘Roze Zaterdag’ op 20 juny yn Ljouwert holden wurde soe. Dy is no fanwegen it koroanafirus in jier útsteld. De redaksje fan de rôze blomlêzing bestiet út Jelle Krol, Jantsje Post, Doeke Sijens, Janneke Spoelstra en Tsjerk Veenstra. De blomlêzing kin mei it rike ferskaat in bydrage leverje oan akseptaasje, dokumintaasje, emansipaasje, ferdivedaasje, identifikaasje en represintaasje fan en foar rôs libben yn Fryslân.

Facebooktwittermail

Dichtbondels ek opnommen yn Sirkwy

Foto: Geart Tigchelaar

Op Sirkwy is in begjin makke om ek boekprofilen oan te bieden fan dichtbondels, lykas it wurk fan Elske Kampen, fan it debút Fan glês it brekken (2010) oant en mei de lêsten ferskynde bondel Ntrije55 (2020).
Ek binne al fiif bondels fan Eeltsje Hettinga beskreaun, ûnder oare Akten fan winter, syn debútbondel út 1998.
 
It is ‘wurk yn útfiering’, dat geandewei komme der mear en mear titels beskikber. By de boekprofilen is koart wat ynformaasje oer de ynhâld, mei – as dy der binne – besprekken of oare stikken. Fierders wurdt in keppeling lein nei de biografy fan de skriuwer. Sa hopet Tresoar it omtinken foar de poëzy te fergrutsjen. It past dan ek yn it belied om Sirkwy út te wreidzjen mei mear sjenres, om sa de Fryske literatuer yn syn hiele hear en fear sjen te litten.

Facebooktwittermail

Poëzy foar bewenners fersoargingstehuzen

Hjoed binne by 88 lyts- en grutskalige fersoargingstehuzen rûnom yn de provinsje Fryslân poëzykaarten besoarge foar de goed 5.000 bewenners.
 
It is in aksje fan Leeuwarden UNESCO City of Literature yn gearwurking mei Dichterskollektyf RIXT. RIXT-dichters Jan Kleefstra, Syds Wiersma, Gerrit de Vries, Froukje Reitsema, Kate Schlingemann, Martsje de Jong, Marije Roorda en Tsjisse Hettema en dichteres Baukje Wytsma hawwe mei-inoar sân Frysktalige en twa Nederlânsktalige gedichten skreaun. Ernst Bruinsma, saaklik lieder Leeuwarden City of Literature: “Mei de aksje wolle wy treast en hope jaan yn dizze – foaral foar âlderen – drege tiid.”
 
Troch Douwkje Douma fan it projekt Frysk yn de Soarch (Afûk) is der ynventarisearre hokker belangstelling der wie by soarchsintra foar âlderein yn Fryslân. Der wie belangstelling út alle organisaasjes wei: Kwadrantgroep, Hof en Hiem, Meriant, Patyna, Mienskipssintrum Leppehiem en Noorderbreedte. De kaarten binne foarmjûn troch BWH Ontwerpers út Ljouwert en printe troch Van der Eems út Easterein. De gedichten wurde ek publisearre op leeuwardencityofliterature.nl. Op de webside friesindezorg.frl stiet de nedige ynformaasje oer it belang fan taal foar it wolwêzen fan soarchfregers.

Mefrou Veninga, bewenster fan wensoarchsintrum Sint Jozef (Kwadrantgroep) yn Ljouwert, kriget in kaart fan meiwurkster Saakje Westerhof.
Facebooktwittermail

Tresoar Treast Telefyzje

In soad minsken komme hast de doar net mear út yn dizze ûngewoane tiden. Mei ‘Tresoar Treast Telefyzje’ jout Tresoar in stikje treast, troch Fryslân wer in bytsje tichter by de minsken te bringen.
 
Alle wiken op moandei- en freedtejûn om 20.00 oere pleatst Tresoar op harren webside, Facebook en Instagram in fideo. Yn dy fideo’s wurdt der û.o. ynformaasje oer ûnderwerpen as Fryske literatuer en keunst, bysûndere argyfstikken jûn en wurdsto firtueel rûnlaat troch Tresoar, Obe (it poadium foar literatuer, keunst en taal) en by de rinnende útstallingen lâns.

De earste ôflevering giet oer Gysbert Japicx. Skriuwer Gysbert Japix (1603-1666) stiet symboal foar de krêft en rykdom fan de Fryske taal en literatuer. Hy is in grutte ynspiraasjeboarne foar gâns skriuwers en dichters. Mar wa wie er eins? 
 
Lit it dy fertelle troch Bert Looper, direkteur fan Tresoar, yn de earste ôflevering fan Tresoar Treast Televyzje. Klink hjir foar it filmke.

Facebooktwittermail

Ynstjoerings skriuwwedstriid Tresoar te beharkjen

Foto: Geart Tigchelaar

Dit jier steane wy stil by de befrijing, 75 jier lyn. Oer it tema ‘75 jier frijheid’ hat Tresoar in skriuwwedstriid organisearre. Earder binne de seis bekroande ynstjoerings al bekendmakke.
De feestlike priisútrikking, dy’t pland wie foar 17 april, kin fanwegen de koroanakrisis net trochgean. Om de winnende bydragen hearre litten, hat Tresoar de skriuwers frege om har eigen ferhaal of gedicht yn te sprekken.

Beharkje de bydragen op YouTube:
 
it ferhaal ‘Oare kant grins’ fan Koos Tiemersma (earste priis)
 
it ferhaal ‘Mei de boat nei Ljouwert’ fan Ludzer van der Schors (twadde priis)
 
it ferhaal ‘Wer werom’ fan Jan Minno Rozendal (tredde priis)
 
it fers ‘de put’ fan Syds Wiersma (earste priis)
 
it fers ‘Neat’ fan Neeltje Terpstra (twadde priis)
 
it fers ‘Yn alle talen lyk’ fan Nynke Terpstra (tredde priis)
 
De teksten steane ek yn it it blêd dan Tresoar: Letterhoeke (nûmer 1 fan 2020).

Facebooktwittermail

Leafde yn Ljouwert fan Fleur fan Ingen
oersetten troch Martsje de Jong

Sy wol dat er fuortgiet, hy wol híel graach bliuwe…

As troubleshooter yn in fiifstjerrehotel is Jinte Jellema wol wat wend. Se komt dan ek fuort yn aksje as se heart dat de Keningssuite yn ien jûn hielendal útwenne is troch in frijgesellefeest en dat de oansteande brêgeman wegert om de keamer te ferlitten. Mei har keycard iepenet se de doar fan de lúksesuite, en mei kordate stappen rint se nei binnen ta…

Under de dûs besiket Hein van Kammen om de foarrige jûn fan him ôf te spielen. Hy woe gjin frijgesellefeest, want hy wol net trouwe. Spitergenôch móat er wol. Foar syn mem, foar syn sakeymperium… ‘Jo moatte fuortdaalk dizze keamer út!’ galmet it ynienen troch de badkeamer. Skrokken draait er him om, en hy sjocht in prachtige blonde frou, dy’t him poerlilk oanstoarret. wêrom is se boas op him? En wêrom seit in twingende stim yn syn holle: It giet oan!

Utjouwerij: Regaad

Facebooktwittermail

Oprop Tryater foar 1000&1 Nacht

Soesto it folhâlde om tûzen-en-ien nachten efter elkoar ferhalen te betinken en op te skriuwen?
 
De foarstelling 1000&1 Nacht, sa as Tryater dat foar eagen hie, sil der net komme. Tryater ûndersiket de mooglikheid om 1000&1 Nacht online te meitsjen. De repetysjes binne al yn folle gong, elk út syn eigen hûs wei.
 
Tryater hat der foar keazen om it aventoer oan te gean mei ynteressearre skriuwers yn de geast fan de fertellingen fan Tûzen-en-ien-nacht.
 
Troch dy op te jaan foar dit skriuwaventoer giest werom yn de tiid. Der sille ferhalen skreaun wurde mei pinne en papier. Do komst yn in ketting fan skriuwers dy’t nei elkoar koarte ferhalen stjoere om de nacht troch te kommen. Gewoan út dyn eigen hûs wei en de postboade bringt de ferhalen rûn. De ketting fan ferhalen sirkulearje yn de moannen april en maaie. Sadree’t der in slúf mei ferhalen by dy op ’e matte leit, hast trije dagen de tiid om in ferhaal te skriuwen foar de folgjende skriuwer. En dat mei fansels yn dyn eigen memmetaal.
 
Meidwaan? Jou dy dan op foar 17 april troch in mailtsje te stjoeren nei Sytse Jansma. Kosten: in slúf en in postsegel.
 
Klik hjir foar mear ynfo oer de foarstelling.

Facebooktwittermail

Oprop gedichten FeRstival

Cedin docht de jierlikse oprop om gedichten yn te stjoeren foar FeRstival.

Wa skriuwt in fers foar de jeugd dat geskikt is om foar te dragen?
Dan kinne wy op ‘e nij in moai boekje gearstalle mei safolle mooglik nije fersen.

In karkommisje giet (anonym) gear oer de fersen. Wurde dy geskikt achte, dan sille se bondele wurde yn it boekje FeRsefariaasje. Dat sil nei de skoallen stjoerd wurde en dêr kinne de meidoggers dan in fers út kieze. Wy ha trije skiften:

 – Starters          1ste klasse basisfoarming, dus 12/13 jier;
 – Trochsetters   2de en 3de klassers, dus 14 en 15 jier;
 – Toppers           4de klassers, MBOers en HBOers, 16, 17 jier en âlder.

De groep Starters is de grutste, dus ha wy dêr ek de measte gedichten foar nedich. De útdaging is fansels om hjoeddeiske tematiken te ferwurkjen en út it perspektyf fan de jongeren wei te skriuwen.
De groep Toppers kin al hiel wat oan en kiest faak moderne poëzij.  

Hoe dan ek, it is in prachtige manier om jongeren yn kontakt te bringen mei hjoeddeiske poëzij.

De fergoeding is € 75 as de karkommisje in fers útkiest.

Graach bydrage(s) foar freed 15 maaie o.s. nei:
FeRstival / J. Bangma, Lavendelheide 21, 9202 PD Drachten óf j.bangma@cedin.nl

Facebooktwittermail