Hjoed binne by 88 lyts- en grutskalige fersoargingstehuzen rûnom yn de provinsje Fryslân poëzykaarten besoarge foar de goed 5.000 bewenners.
It is in aksje fan Leeuwarden UNESCO City of Literature yn gearwurking mei Dichterskollektyf RIXT. RIXT-dichters Jan Kleefstra, Syds Wiersma, Gerrit de Vries, Froukje Reitsema, Kate Schlingemann, Martsje de Jong, Marije Roorda en Tsjisse Hettema en dichteres Baukje Wytsma hawwe mei-inoar sân Frysktalige en twa Nederlânsktalige gedichten skreaun. Ernst Bruinsma, saaklik lieder Leeuwarden City of Literature: “Mei de aksje wolle wy treast en hope jaan yn dizze – foaral foar âlderen – drege tiid.”
Troch Douwkje Douma fan it projekt Frysk yn de Soarch (Afûk) is der ynventarisearre hokker belangstelling der wie by soarchsintra foar âlderein yn Fryslân. Der wie belangstelling út alle organisaasjes wei: Kwadrantgroep, Hof en Hiem, Meriant, Patyna, Mienskipssintrum Leppehiem en Noorderbreedte. De kaarten binne foarmjûn troch BWH Ontwerpers út Ljouwert en printe troch Van der Eems út Easterein. De gedichten wurde ek publisearre op leeuwardencityofliterature.nl. Op de webside friesindezorg.frl stiet de nedige ynformaasje oer it belang fan taal foar it wolwêzen fan soarchfregers.
Tresoar Treast Telefyzje
In soad minsken komme hast de doar net mear út yn dizze ûngewoane tiden. Mei ‘Tresoar Treast Telefyzje’ jout Tresoar in stikje treast, troch Fryslân wer in bytsje tichter by de minsken te bringen.
Alle wiken op moandei- en freedtejûn om 20.00 oere pleatst Tresoar op harren webside, Facebook en Instagram in fideo. Yn dy fideo’s wurdt der û.o. ynformaasje oer ûnderwerpen as Fryske literatuer en keunst, bysûndere argyfstikken jûn en wurdsto firtueel rûnlaat troch Tresoar, Obe (it poadium foar literatuer, keunst en taal) en by de rinnende útstallingen lâns.
De earste ôflevering giet oer Gysbert Japicx. Skriuwer Gysbert Japix (1603-1666) stiet symboal foar de krêft en rykdom fan de Fryske taal en literatuer. Hy is in grutte ynspiraasjeboarne foar gâns skriuwers en dichters. Mar wa wie er eins?
Lit it dy fertelle troch Bert Looper, direkteur fan Tresoar, yn de earste ôflevering fan Tresoar Treast Televyzje. Klink hjir foar it filmke.
Ynstjoerings skriuwwedstriid Tresoar te beharkjen
Dit jier steane wy stil by de befrijing, 75 jier lyn. Oer it tema ‘75 jier frijheid’ hat Tresoar in skriuwwedstriid organisearre. Earder binne de seis bekroande ynstjoerings al bekendmakke.
De feestlike priisútrikking, dy’t pland wie foar 17 april, kin fanwegen de koroanakrisis net trochgean. Om de winnende bydragen hearre litten, hat Tresoar de skriuwers frege om har eigen ferhaal of gedicht yn te sprekken.
Beharkje de bydragen op YouTube:
– it ferhaal ‘Oare kant grins’ fan Koos Tiemersma (earste priis)
– it ferhaal ‘Mei de boat nei Ljouwert’ fan Ludzer van der Schors (twadde priis)
– it ferhaal ‘Wer werom’ fan Jan Minno Rozendal (tredde priis)
– it fers ‘de put’ fan Syds Wiersma (earste priis)
– it fers ‘Neat’ fan Neeltje Terpstra (twadde priis)
– it fers ‘Yn alle talen lyk’ fan Nynke Terpstra (tredde priis)
De teksten steane ek yn it it blêd dan Tresoar: Letterhoeke (nûmer 1 fan 2020).
Leafde yn Ljouwert fan Fleur fan Ingen
oersetten troch Martsje de Jong
Sy wol dat er fuortgiet, hy wol híel graach bliuwe…
As troubleshooter yn in fiifstjerrehotel is Jinte Jellema wol wat wend. Se komt dan ek fuort yn aksje as se heart dat de Keningssuite yn ien jûn hielendal útwenne is troch in frijgesellefeest en dat de oansteande brêgeman wegert om de keamer te ferlitten. Mei har keycard iepenet se de doar fan de lúksesuite, en mei kordate stappen rint se nei binnen ta…
Under de dûs besiket Hein van Kammen om de foarrige jûn fan him ôf te spielen. Hy woe gjin frijgesellefeest, want hy wol net trouwe. Spitergenôch móat er wol. Foar syn mem, foar syn sakeymperium… ‘Jo moatte fuortdaalk dizze keamer út!’ galmet it ynienen troch de badkeamer. Skrokken draait er him om, en hy sjocht in prachtige blonde frou, dy’t him poerlilk oanstoarret. wêrom is se boas op him? En wêrom seit in twingende stim yn syn holle: It giet oan!
Utjouwerij: Regaad
Oprop Tryater foar 1000&1 Nacht
Soesto it folhâlde om tûzen-en-ien nachten efter elkoar ferhalen te betinken en op te skriuwen?
De foarstelling 1000&1 Nacht, sa as Tryater dat foar eagen hie, sil der net komme. Tryater ûndersiket de mooglikheid om 1000&1 Nacht online te meitsjen. De repetysjes binne al yn folle gong, elk út syn eigen hûs wei.
Tryater hat der foar keazen om it aventoer oan te gean mei ynteressearre skriuwers yn de geast fan de fertellingen fan Tûzen-en-ien-nacht.
Troch dy op te jaan foar dit skriuwaventoer giest werom yn de tiid. Der sille ferhalen skreaun wurde mei pinne en papier. Do komst yn in ketting fan skriuwers dy’t nei elkoar koarte ferhalen stjoere om de nacht troch te kommen. Gewoan út dyn eigen hûs wei en de postboade bringt de ferhalen rûn. De ketting fan ferhalen sirkulearje yn de moannen april en maaie. Sadree’t der in slúf mei ferhalen by dy op ’e matte leit, hast trije dagen de tiid om in ferhaal te skriuwen foar de folgjende skriuwer. En dat mei fansels yn dyn eigen memmetaal.
Meidwaan? Jou dy dan op foar 17 april troch in mailtsje te stjoeren nei Sytse Jansma. Kosten: in slúf en in postsegel.
Klik hjir foar mear ynfo oer de foarstelling.
Fryske Akademy advisearret oer stavering ‘corona’
Yn it Frysk is in ein kommen oan de betizing oer de skriuwwize fan it firus dat de wrâld op ’t heden yn skjirre hat. Elk dy’t wurket oan in gedicht of ferhaal kin de foarm ‘koroana’ brûke sa’t de Fryske Akademy útstelt.
Klik hjir foar in saneamde koroanawurdlist.
Oprop gedichten FeRstival
Cedin docht de jierlikse oprop om gedichten yn te stjoeren foar FeRstival.
Wa skriuwt in fers foar de jeugd dat geskikt is om foar te dragen?
Dan kinne wy op ‘e nij in moai boekje gearstalle mei safolle mooglik nije fersen.
In karkommisje giet (anonym) gear oer de fersen. Wurde dy geskikt achte, dan sille se bondele wurde yn it boekje FeRsefariaasje. Dat sil nei de skoallen stjoerd wurde en dêr kinne de meidoggers dan in fers út kieze. Wy ha trije skiften:
– Starters 1ste klasse basisfoarming, dus 12/13 jier;
– Trochsetters 2de en 3de klassers, dus 14 en 15 jier;
– Toppers 4de klassers, MBOers en HBOers, 16, 17 jier en âlder.
De groep Starters is de grutste, dus ha wy dêr ek de measte gedichten foar nedich. De útdaging is fansels om hjoeddeiske tematiken te ferwurkjen en út it perspektyf fan de jongeren wei te skriuwen.
De groep Toppers kin al hiel wat oan en kiest faak moderne poëzij.
Hoe dan ek, it is in prachtige manier om jongeren yn kontakt te bringen mei hjoeddeiske poëzij.
De fergoeding is € 75 as de karkommisje in fers útkiest.
Graach bydrage(s) foar freed 15 maaie o.s. nei:
FeRstival / J. Bangma, Lavendelheide 21, 9202 PD Drachten óf j.bangma@cedin.nl
Under Hildegards tsjoen fan Piter Boersma
Hildegard van Bingen (1098-1179) wie in Dútske non en yn har tiid in grutheid. Se stifte twa kleasters, skreau fizioeneboeken, dêr’t se – yn opdracht fan God en ynjûn troch syn stim, sa’t se stelt – wrâld en kosmos, it roomske leauwe en it hâlden en dragen fan de minsken yn behannele. Se korrespondearre dêrnêst omraak mei geastliken en leken, fan heech oant leech. Yn har boeken en brieven fermoanne se de minsken en spruts se harren tagelyk ek moed yn. Se skreau kosmologyske, plantkundige en medyske ferhannelingen en komponearre geastlike lieten neffens de gregoriaanske tradysje, mar op in eigen manier. Benammen troch har genêskundige en muzikale neilittenskip is se hjoed-de-dei by in grut publyk bekend.
Piter Boersma rekke fan har yn ’e ban en lei yn in syklus fjouwerrigele gedichten syn byld fan Hildegard fêst.
withoefolle oer har is spekulaasje
feit en fiksje foarme ta in amalgaam
hildegard fan bingen is in kreaasje
ik meitsje fan har in my passende faam
Utjouwerij: Hispel
Eigentrieds: Amerikaanske Outlaw- en Beatpoëzij
gearstald, oerset en yn- en útlaat troch Lubbert Jan de Vries
Amerikaanske ‘ûnhillige’ en ‘net-autentike’ outlaw – en beatpoëzij.
Guon dichters yn dizze bondel binne wis by in grutter publyk bekend of sels wrâldferneamd. De 19e -iuwer Walt Whitman sil de ferneamdste wêze. Mar ek William Carlos Williams út it begjin fan de 20e iuw is in grutte namme krekt as Allen Ginsberg, dy’t yn de twadde helte fan de foarige iuw furoare makke. Der binne ek dichter-muzikanten by, sa as punkrocker Patty Smith en rockikoan Jim Morrisson, sjonger fan de The Doors.
De term ‘outlaw’ is ferbûn oan de titel fan in blomlêzing fan wurk fan underground-dichters út de perioade fuort nei de Twadde Wrâldoarloch.
Oersetter en gearstaller Lubbert Jan de Vries skriuwt: ‘It is poëzy dy’t men better weistopje en geheim hâlde kin. Want skreaun tsjin de oerhearskjende kultuer en oer de wiere stân fan lân en minskdom. Skreaun út de ûndergrûn wei wrottend nei de boppegrûn.’ Foar dit boek is troch Lubbert Jan de Vries in kar makke út 162 jier poëzy út de ûndergrûn troch dichters dêr’t er guon fan oantsjut as ‘wyldbern’ fan Whitman.
Eigentrieds is in unyk boek, ek om’t de foarmjouwing fan Jelle Post treflik op de sfear en de ynhâld oanslút.
Utjouwerij: Hispel
Frysk harkboek fan Henk Wolf: It Húsman-mystearje
It Nijs rikkemedearret harren lêzers it harkboek It Húsman-mystearje fan Henk Wolf oan. In goed idee fûnen wy, dat dêrom kinne jo foar it boek op dizze keppeling klikke.