Untdek hjir it lêste boekenijs fan de leden fan it Skriuwersboun. Wolst hjir ek graach dyn boekenijs stean ha? Stjoer dan in mailtsje nei bestjoer@skriuwersboun.nl.
Wurdt ek lid fan It Skriuwersboun
Weromsjen op Transpoesie
Septimber fielt al wer lang lyn, mar eins ek al wie it noch mar juster… even mei de eagen knipperje en it is alwer Kryst…
Sytse Jansma hat, ynspirearre troch it Transpoesie-festival yn Brussel dêr’t er optrede mocht, in ferhaal skreaun, Kafee ‘Goupil le Fou’. It ferhaal is hjir te lêzen.
Wy hoopje dat it festival kommend jier wer trochgiet en dat ús feedback oer de organisaasje meinommen wurdt om it in nóch moaier poadium te meitsjen foar Fryske dichters.
Mear lêze oer Transpoesie? Dat kin op de reachside fan Transpoesie. Hjir binne û.o. gedichten te finen en ek mear ynformaasje oer de dielnimmers út de ferskate lannen.
Algemiene ledegearkomste op 24 novimber 2022
Hjir binne de stikken te finen foar de gearkomste op 24-11-2022, fan 19.30 oere ôf yn Tresoar.
FMLD – Protestbrief learstoel Frysk
Professoraat Frysk
Hjoed is der út namme fan It Skriuwersbûn in iepen brief skreaun oan de Provinsje oer de posysje fan it Frysk en de learstoel oan de RUG. Dit brief is hjir te lêzen.
De Fryske literatuer hat in soad belang by in akademyske oplieding dêr’t ek literatuerstúdzje en -ûndersyk in substansjeel ûnderdiel fan útmeitsje. Wy dogge dêrom in berop op it Kolleezje en de ferantwurdlik Deputearre om en har yn te setten foar behâld en ûntjouwing fan de oplieding en de learstoel.
In Nederlânsktalige brief is ek ferstjoerd nei de ferantwurdlik Minister, fr. H. Bruins-Slot.
(Sjoch ek de berjochten op de reachside fan Omrop Fryslan, It Friesch Dagblad en de Ljouwerter Krante)
Dichtersjûn 16 novimber yn Neushoorn
Op woansdei 16 novimber is der yn Neushoorn yn Ljouwert in spesjale dichtersjûn, mei jonge dichters en beatdichters. Der sille optredens wêze fan:
- Joel Hut
- Gabrielle Terpstra
- Alwin van der Toorn
- Bert de Vries
- Jens de Vries
- Line Hut
- Christa Niklewicz
- Sipke de Schiffart
De presintaasje is yn hannen fan Arjan Hut.
It programma begjint om 20.00 oere.
Ledebulletin | Septimber 2022
Goed petear mei deputearre Sietske Poepjes
Op 7 septimber hawwe Ammerins, Reina en Willem mei de deputearre fan kultuer en mei Esther Rodenhuis praten oer in tal saken. De wichtichste twa punten wienen ús plan foar bettere honorearring en promoasje en ús fersyk foar in heger ‘boekjiersubsydzje’.
Plan honorearring en promoasje
Foar wa’t de meast aktuele ferzje fan it plan nochris neilêze wol: it is te finen op ús reachside.
Oer dit plan hawwe fan ’t maitiid twa ekstra gearkomsten mei leden west, en wy hawwe as bestjoer in tal suggestjes meinommen yn it plan. Jimme krigen dêr earder berjocht fan.
De provinsje is it folslein iens mei ús advys (A) oan de leden foar minimum-bedragen, dy’t foar optredens, publikaasjes en sa yn rekkening brocht wurde kinne. De Provinsje sil sels nea minder betelje. Hja sille as Provinsje der ek op oanstean dat organisaasjes dy’t mei provinsjale subsydzje wurkje, skriuw(st)ers hjirneffens útbetelje.
Ek ús foarnimmen (B) kin op har ynstimming rekkenje. Dat giet derom dat skriuwers, dy’t mei útjouwers (dy’t provinsjale subsydzje brûke) in boek útbringe, by publikaasje fan it boek fuort 50% fan de mooglik te heljen royaltys útbetelle krije. Spitigernôch mei soks, fanwege de besteande wetjouwing, net ferwurke wurde yn de subsydzjebetingsten. Mar de Provinsje sil by it takennen fan subsydzje oan útjouwers foar in boekútjefte, der tenei standert in oanrekommandaasje by dwaan dat dy 50% wol de bedoeling is, sjoen de swakke ekonomyske posysje fan Frysktalige skriuwers. Dit wittende, stean wy as skriuwers dochs wat sterker yn de ûnderhannelingen mei in útjouwer.
Oer ús idee (C) foar “ekstra promoasje en in passende beleanning” wienen hja tige te sprekken. Eins wie it iennichste ferskilpunt ús winsk om it foar 10 jier ôf te praten. De Provinsje kin net fierder gean as 2 jier, út in tydlik budzjet dêr’t Sietske Poepjes as deputearre noch ynfloed op hawwe kin. Ankom maitiid nimt sy as deputearre ôfskied, en hja sil by de oerdracht oan har opfolg(st)er der op oanstean dat soks, by de tawizing fan de kultuerjilden foar de folgjende 4 jier troch it nije kolleezje, opnij opnommen wurdt yn de ôfspraken. Foar ús saak om goed op ’e slach te passen, en takom maitiid sa gau mooglik mei it nije kolleezje kontakt te hawwen. Slagget it allegearre, dan soe sa’n regeling meimekoar doch seis jier de kâns krije. Tiid genôch om te sjen oft en hoe’t it yn de praktyk útwurket. Folgjende stap yn dit proses: oerlis mei Boeken fan Fryslân, Afûk, Provinsje en Skriuwersbûn. Hoe sille wy hjir yn ’e praktyk mei omgean? Wat is der nedich wol BfF dit plan útfiere kinne? Wy hâlde de leden op ’e hichte. By dit alles jildt wol: Provinsjale Steaten moatte meiwurkje wolle…
Boekjiersubsydzje
Dit is it subsydzjebedrach dat it Skriuwersbûn elk jier fan de Provinsje ûntfangt. Wy pleitsje no foar it twadde jier foar in strukturele ferheging: fan € 4.000 nei € 10.000. Wolle it Bûn en har bestjoersleden de ferwachtings wier meitsje kinne dy’t der nei ús útgean, dan is in rommer budzjet in betingst. Wy tarre no yn op ús reserves en dy binne yn dit tempo yngeande 2024 sa goed as op.
De deputearre en de amtlike stêf foar kultuer fynt dit in tige ridlik fersyk. Mar… ek ditsoarte bedragen wurde foar fjouwer jier fêststeld troch Provinsjale Steaten (PS). In nij kolleezje moat aanst PS it útstel dwaan om yngeande 2024 ús jierliks subsydzje te ferheegjen. Sietske sil har opfolg(st)er it driuwende advys jaan om soks te dwaan. Wy sille fan ús kant besykje de Steateleden te beynfloedzjen. Lêzer: astû kunde hast oan ien of mear Steateleden, brûk sa’n kontakt en meld it ús. Dan kinne wy eventuele aksje koördinearje.
***
Boadskip foar de politike partijen
Op it stuit binne de partijen, dy’t oan de Steateferkiezings fan ankom maaitiid meidogge, dwaande har konsept-ferkiezingsprogramma’s op te stellen. Wy hawwe as bestjoer besletten oan de kommisjes en bestjoeren, dy’t har dêrmei dwaande hâlde, in berjocht te stjoeren mei in konsept-tekst oer it belang fan it stimulearjen fan de Fryske skriuwerij. De literatuer kaam yn fierwei de measte programma’s fan fjouwer jier ferlyn net foar. Yn de jildende kultuernota stiet ien sin oer ús as Fryske skriuwers – wy soenen net fernijend genôch wêze. Niks oer Provinsjale ferantwurdlikens op dit mêd. Dat moat oars. Der moat serieus belied foar de literatuer ta stân komme, en serieus jild foar útlutsen wurde. Mear lêzeressen, mear lêzers, mear skriuw(st)ers, dy komme der net fansels.
Sadree’t de tekst yn de rin fan wike 37 klear en omstjoerd is, pleatse wy him op ús reachside en sille der fia sosjale mediums omtinken foar freegje.
Op 29 septimber, nei alle gedachten yn Tresoar, besykje wy in moeting mei de partijen te organisearjen.
***
Wint in Frysktalige auteur oait de P.C. Hooftprijs?
Oan it Skriuwersbûn sil it net lizze… De PCHP is dè Nederlânske literêre oeuvre-priis, dy’t alle jierren útrikt wurdt, om bar foar essayistysk wurk, poëzij en proaza. Dit jier hat Arnon Grünberg de priis wûn. Takom jier giet it om essayistyk. Yn de regleminten is fêstlein dat ek Frysktalige auteurs winne kinne. Yn de 74 jier dat de priis bestiet, is dy lykwols noch nea takend oan in Fryske auteur.
Wy hawwe as Skriuwersbûn in permaninte wurkgroep ynsteld dy’t de sjuerys fan de P.C. Hooftprijs frege en net frege advys jaan sil oer geskikte Frysktalige skriuwsters, skriuwers, dichteressen en dichters. Yn dy wurkgroep sitte Hylke Tromp, Goffe Jensma, Doeke Sijens, Martsje de Jong en Inge Heslinga. Fiif tige saakkundige leden fan it Bûn. Der is in reglemint opsteld, dat te finen is op ús reachside. De earste foardracht troch dy wurkgroep sil plak fine foar de poëzij-priis, dy’t yn 2024 útrikt wurdt. Fryslân hat in protte goeie dichteressen en dichters mei in ryk oeuvre, dy’t net ûnderdogge foar Nederlânsktalige auteurs en ek ynternasjonaal de ferliking prima oankinne. Wat de essayistyk oanbelanget doare wy dat net sa selsbewust te sizzen. Sadwaande ankom jier noch gjin advys. Goffe Jensma en Willem Verf sille dizze hjerst nei foarsitster en skriuwer fan it PCHP-bestjoer ôfreizgje om de situaasje te bepraten. De earste kontakten mei dizze beide persoanen ferroannen wat stroef, wy hawwe dêr earder berjocht oer dien. Mar wy hâlde oan as storein. Jimme hearre der yn de rin fan dit seizoen mear oer.
***
Transpoesie op 26 en 27 september
Noch eefkes en Sytse Jansma sil it Frysk fertsjintwurdige op it poëzijfestival Transpoesie yn Brussel. Hâld de sosjale media en de reachside fan It Skriuwersbûn en ek Transpoesie.eu yn de gaten foar de lêste ynformaasje. Der wie praat oer in live stream, en dat soe fansels moai wêze! Sytse sels stiet de moandeis krekt nei seis oere op it poadium.
***
Skriuwerswykein op 14, 15, 16 oktober
Bliksem, wat in wurk en in spanning. It bestjoer stekt der in protte enerzjy en tiid yn. Hoe fitaal is de Fryske Skriuwerij, hoe fitaal is ús Bûn? It begjint him ôf te tekenjen dat it wykein foldwaande entûsjaste dielnimmers hawwe sil. Alle leden krije (of krigen) noch in lêste oprop. Wa’t him foar it heule wykein of foar inkele deidielen frijmeitsje kin, skromje net en kom. Foar learing, goed petearjen en foar fermeits. En doch dêrmei, sa yn de gong wei, in goede died foar de Fryske skriuwerij.
Opjaan graach foar 1 oktober!
***
FreMiBu
Eltse lêste freed fan ’e moanne binne jim fan herte wolkom by Café Wouters om by te praten en inoar te inspirearjen. De earste FreMiBu fan dit seizoen sil wêze op freed 30 septimber 2022. Fan 4 oere ôf sitte Jetske Bilker en Pier Boorsma der yn alle gefallen! In hapke ite kin fansels ek altyd.
Spesjaal foar dizze kear betellet It Skriuwersboun it earste rûntsje. Oant dan!
***
Fan de ponghâlder
Begjin oktober fynt de jierlikse winning fan ’e kontribúsje plak fia ynkasso. Leden dy’t hjir gjin tastimming foar jûn hawwe, ûntfange in rekken.
Portret fan Gysbert Japicxpriiswinner Eeltsje Hettinga ûntbleate
Op fersyk fan Tresoar hat Elske Schotanus in portret makke fan Eeltsje Hettinga. Hettinga (1955) krige ferline jier de Gysbert Japicxpriis 2021 foar poëzy.
It portret (oaljeferve op linnen fan 59,5 by 59,5 sm.) is te bewûnderjen yn de Gysbert Japicxseal fan Tresoar. Yn dizze seal hingje ek de oare portretten fan de Gysbert Japicxpriiswinners.
De makker, Elske Schotanus (1957), is net allinne skilder, mar ek skriuwer. Yn har wurk leit se har de lêste tiid hieltyd mear ta op in kombinaasje fan skriuwend en byldzjend wurk. Har lêste wurk is de graphic novel ‘Kyra’ (2022).
Richthofenkolleksje no Memory of the World
In unikum yn Fryslân, Nederlân, en ek de wrâld – sa beskreau direkteur Arjen Dijkstra de Richthofenkolleksje dy’t sûnt juster offisjeel ynskreaun stiet yn it Nederlânske Memory of the World-register fan Unesco.
De Richthofenkolleksje bestiet út tsien letmidsiuwske en iermoderne rjochtshânskriften, makke tusken sa. 1350 -1600. It binne kopyen fan âldere, net bewarre bleaune rjochtshânskriften, en se steane dêrmei yn in tradysje dy ’t mooglik al weromgiet oant de alfde iuw. De ynhâld is soms sels noch âlder: guon bepalingen stamme út it earste millennium, doe ’t rjocht noch oraal oerdroegen waard. De kolleksje waard om 1800 hinne byinoar brocht troch de Ljouwerter notaris Petrus Wierdsma (1729 -1811) en yn 1858 ferwurven troch de Dútske rjochtsgelearde Karl von Richthofen (1811 -1888 ). De Provinsjale Biblioteek fan Fryslân (rjochtsfoargonger fan Tresoar) kocht de kolleksje mei help fan in crowdfundingsaksje yn 1922 oan – eksakt in iuw lyn. De kolleksje docht tinken oan de iere, ‘ Fryske faze ’ fan de heitelânske skiednis, mar jout ek ynsjoch yn lettere politike en maatskiplike ûntwikkelingen by de hiele Waadkust del. De histoaryske en wittenskiplike wearde foar de kennis fan it midsiuwske rjochtlibben en (taal)lânskip is ûnskatber (tekst fan de Unesco-reachside).
Foar dit projekt is in soad wurk fersetten troch de ûndersyksgroep Pastei. Mear ynformaasje is ek te finen op de spesjale reachside fan Tresoar.
Aktiviteiten yn novimber
De kommende wiken bart der wer in soad yn de Fryske (boeke)wrâld. Hjir even in koart oersjoch fan eveneminten dy’t op de aginda steane. By de measten is in oanmelding wol nedich of winsklik, dus besjoch de reachsiden foar mear ynformaasje!
3-6 novimber: Slappe Douwe, Theater De Bres (www.theaterdebres.nl)
5 novimber: Dingtiidlêzing, 10.00 oere, Koperen Tún (www.dingtiid.frl)
5 novimber: Boekpresentaasje Abe en de Aardichman, 11.00 oere, Afûk (www.afuk.frl)
6 novimber: De oarloch fan Jan Snip, Ferdinand de Jong en Gurbe Douwstra, 15.30-18.00 oere, Podium Gorter, Balk
11 novimber: Fryske Freed
18 novimber: Ferhalejûn, oeral yn de provinsje (www.verhalenavond.nl)
19 novimber: Fedde Schurerlêzing, 15.00 oere, Tresoar (www.tresoar.nl)
22 novimber: Mercator Meartaligenslêzing, 16.00 oere, Zoom (sjoch op www.eblt.nl)
24 novimber: ALG, 19.30 oere, Tresoar (www.skriuwersboun.nl) – stikken en ynformaasje oer it programma wurdt de leden noch tastjoerd en hjir ek publisearre
25 novimber: Fremibû, 16.30 oere, Café Wouters
Boekewike!
It is Fryske Boekewike en der leit safolle moais yn de winkel, jimme moatte ris hinne!
De ôfrûne twa wiken hawwe ús leden Jetske Bilker, Geart Tigchelaar en Ammerins Moss-de Boer prachtige boeken bewurke en/of oersetten, en allegearre binne sy it lêzen mear as wurdich. Dus, net stinne, mar hinne nei de Boekhannel! De boeken binne fansels ek online te bestellen, fia de reachside fan de Afûk of by de útjouwers sels.
It nije wurk fan Durk van der Ploeg en Aggie van der Meer en ek de biografy oer Tony Feitsma fan Liuwe Westra meie wy fansels ek net ferjitte! Koarte beskriuwingen binne te lêzen by de Rispinge!
Boekewikeboeken!
De Fryske Boekewike is fansels in prachtich momint om ris om te strunen yn ‘e boekhannel, want je krije der gewoan gratis en foar neat noch in prachtich boek by dizze wike: De oarloch fan Jan Snip troch Ferdinand de Jong!
Oktober wie in drokke moanne, mei prachtich nei, bewurke en oerset wurk fan leden. Te begjinnen mei Utsicht, in gedichte- en ferhalebondel fan Aggie van der Meer, ynklusyf CD en foto’s. In bondel yn wurd, muzyk en byld, oer it Fryske lân, de minsken, de taal en kultuer, oer alledeiske en net-alledeiske saken. In soad fan dizze teksten, lykas ‘Wachtsje’, ‘It lân fan no’ en ‘Ôfskie’ binne troch Hoite Pruiksma ta komposysje makke, yn ferskillende muzikale settings, en
op CD set. Taheakke binne foto’s fan Foppe Schut; bylden fan wiidsheid en romte fan it Fryske lân. Utjûn troch Noordboek.
It 25e boek fan Durk van der Ploeg is In fauna fan ingels. De haadpersoan yn dizze jubileum-roman fan Durk van der Ploeg, syn fiifentweintichste, is in kroanysk psychiatrysk pasjint dy’t yn ’e rin fan syn libben ferskillende kearen yn kliniken en ggz-ynstellings opnommen wurde moast.
Sânenfjirtich jier nei de earste opname wennet er allinne yn it hûs fan syn âldelju. Omdat er oars net ien hat om mei te praten en om te witten wa’t er is fertelt er himsels syn libbensferhaal dat giet oer syn ferbliuw yn ferskillende ynrjochtings, oer syn psychoazen, eangsten, efterfolgingswaan en de labels dy’t him yn ’e rin fan ’e jierren opplakt binne. Utjûn troch Het Nieuwe Kanaal.
Yn Pionier foar it Frysk beskriuwt Liuwe H. Westra har libben yn de mienskip fan famylje, skoalle en universiteit, fan frisistyk en Fryske beweging. Hy besiket in antwurd te jaan op de fraach hoe’t Tony Feitsma sa’n fûleindich strider foar it Frysk wurde koe. Mar ek: wêrom wie se altiten sa ferskriklike kritysk? Wêrom koene jo it fuort net goed genôch dwaan yn har eagen? Liuwe Westra hat hast tûzen doazen persoanlik argyf trochsneupt en hy hat praten mei in mannichte minsken dy’t Tony Feitsma goed kend hawwe. It risseltaat is in yngeand byld fan in markante en striidbere frou. Utjûn troch en te keap by de Afûk.
Yn oktober kaam ek de langferwachte omstavering út fan De reade bwarre, fan Trinus Riemersma. De Reade Bwarre is in ferhaal mei mear lagen: in meinimmende roman oer de ‘Modderklauwers’; in histoarysk relaas oer Ferwert yn de tritiger jierren; in egodokumint én in essaybundel mei de skriuwer syn fyzje op godstsjinst, literatuer, it Fryske plattelân yn de krisis- en oarlochsjierren en it Frysk nasjonalisme. En boppe-al is it in stânbyld foar syn heit, in monumint foar in man dy’t foaral in goede heit wêze woe. De Reade Bwarre wurdt sa stadichoan algemien sjoen as dé moderne klassiker fan de Fryske literatuer. Om it boek beskikber te meitsjen foar in breder publyk is it no troch skriuwster Jetske Bilker omstavere yn Standertfrysk en útjûn as De reade boarre. Mei syn romte foar farianten jout dat noch genôch mooglikheden om rjocht te dwaan oan de rykdom fan Riemersma syn taaleigen. Utjûn troch Wijdemeer.
Twa oersettingen ek dizze moanne. Ien fan in nij boek en ien fan in klassiker: earst De lêste oerstek, fan Brian McGilloway, oersetten troch Ammerins Moss-de Boer. McGilloway is skriuwer fan misdieromans en hat ynternasjonaal al meardere prizen wûn foar syn wurk. Hy wie noch net yn in Nederlânsk oersetten, dus dizze Fryske oersetting is wat dat oanbelanget ek unyk! De trije haadpersoanen, Tony, Hugh en Karen, tochten dat se inoar tritich jier foar it lêst sjoen hienen. In heal libben is foarby gien en oantinkens binne begroeven en fuortstoppe. Mar wannear’t harren frege wurdt dochs wer gear te wurkjen – om geasten te beïerdzjen en de takomst feilich te stellen – hawwe sy allegearre in eigen reden om mei te dwaan. Op de oerstek fan Noard-Ierlân nei Skotlân komt it ferline op in pynlike wize wer boppe – en sommige saken kinne dan net efterlitten wurde. Yn De lêste oerstek binne oantinkens ûnbetrouber, is de wierheid unwis en rûzich, en foarmet it geweld fan de Troubles wer in gefaar foar it hjir en no. Utjûn troch Elikser.
En als lêste, krekt ek ôfrûne wykein presintearre, noch Hear fan ‘e miggen, de oersetting troch Geart Tigchelaar fan de klassiker út 1954 fan William Golding, Lord of The Flies. Oft it boek no in realistysk young adult-boek is of net, it bliuwt hoe dan ek in spannend en nijsgjirrich ferhaal. Op in ûnbewenne eilân yn de Stille Oseaan stoart in fleantúch del. Oars net as in groep skoaljonges oerlibje it. Sûnder folwoeksenen moatte hja it sjen te roaien en it docht dan al gau bliken dat it fernislaachje fan ’e beskaving tin is. Utjûn troch Hispel en te keap fia de Afûk.
Der sitte alwer in pear prachtige boeken oan te kommen, dus kom jou werris hjir del. Mar earst: nei de boekhannel!
