BLAUWE KIEPEN theatervoorstelling van Melvin van Eldik in beurtschip De STÂNFRIES op donderdag 20 februari 2020. Aanvang: 20.30 uur. ‘Liwwadder lietsjes en smoute ferhalen’. Het idee voor zijn Leeuwarder liedteksten (en niet te vergeten zijn Liwwadder gedichten) was geboren na het behalen van de 1e prijs bij een vertaalwedstrijd uitgeschreven door de Leeuwarder Courant i.s.m. Stichting Literaire Activiteiten Leeuwarden, waarbij het lied ‘A working class hero’ van John Lennon vertaald moest worden. Zijn Liwwadder vertaling ‘Un held uut de Meenthe’ kreeg de meeste punten.
Ook won Melvin de 1e prijs van de Poetry Slam Zeist, stond in de finale van NK Poetry Slam te Utrecht (2009), ontving de Leeuwarder Pommeranten Prijs 2018 en afgelopen 18 december won hij de Poetry Slam 058. Dus: “Must hier komme, dan sa’k bij dy komme.” Het schip ligt in museumhaven Wirdumerpoortsdwinger bij Mercuriusfontein.
Op freed 21 febrewaris, de Ynternasjonale Memmetaaldei fan de Feriene Naasjes, presintearje it Europeesk Buro foar Lytse Talen EBLT, Mercator Europeesk Kennissintrum en Slieker Film mei-inoar de priiswinnende Fryske film Bûtendyk.
Dy film fertelt it bysûndere ferhaal fan Tsjerk Visser út Wierum, de 91-jierrige heit fan makkers Geertrui en Sjoukje Visser, dy’t noch alle wiken op it fiskersskip fan syn soan de see op giet. De film hat de priis foar bêste amateurfilm wûn fan de Noorderkroonkompetysje fan it Noordelijk Film Festival. Njonken Bûtendyk presintearje EBLT, Mercator en Slieker Film ek noch twa oare koarte films.
De koarte Baskyske spylfilm Anti fan regisseur Josu Martinez spilet in pear jier nei de Earste Wrâldoarloch (yn 1921) yn Frânsk-Baskelân. It giet oer de skoalbern yn it plakje Bizkarsoro, dy’t, at se Baskysk prate, in balkje mei de tekst “Anti” om de nekke krije. Wa’t oan de ein fan de dei it balkje om de nekke hat krijt straf. Ek oare regionale talen, lykas it Oksitaansk en Welsk, binne bekend mei dy praktyk. In oangripende film, foar dizze gelegenheid Frysk ûndertitele, dy’t goed past yn it ramt fan dizze Memmetaaldei. Hy hat awards wûn op it Independent Film Festival Claypol (Argentinië) en ek op it Babel Film Festival op Sardinië.
De tredde koarte film is de dokumintêre Evó ce Esú. It is it ferhaal fan de Griko-minderheid yn Puglia, yn de hakke fan Italië, troch harsels ferteld. De Griko stamme ôf fan de âld-Grykse kolonisten. It is harren troch de iuwen hinne slagge om in soad fan harren identiteit, tradysjes, kultuer en taal te bewarjen, mar de taal soarge ek foar ôfstân ta de Italiaansktalige buordoarpen. Tsjintwurdich wurde de Grykse wurden sjoen as lûden om te bewarjen en mei grutskens oer te dragen. Dizze dokumintêre dûkt yn it libben fan de Griko, tusken leafde, emigraasje, nostalgy, famylje en muzyk en jout ynsjoch yn de wiffe balâns tusken de hoop om it Griko te behâlden en de berêsting yn it ferdwinen fan dizze âlde taal en kultuer.
Elk jier op ynternasjonale memmetaaldei organisearje EBLT en Slieker Film tegearre in bysûndere filmfoarstelling. EBLT en Slieker Film dogge dat yn oparbeidzjen mei Mercator, it Europeesk kennissintrum foar meartaligens en taallearen fan de Fryske Akademy. De ôfrûne jierren waarden de folgjende produksjes nei Ljouwert helle: Son Bojos, aquests Catalans (Kataloanië, 2014), Syrcas (Wales, 2015), Amama (Baskelân, 2016), Sumé (Grienlân, 2017), Cigán! (Slowakije, 2018) en Daor Klept de Klokke Weer (Stellingwerf, 2019). It EBLT besiket, foarsafier’t tiid en middels it talitte, om films oan te bieden mei ûndertitels yn it Frysk. Dat is dit jier ek wer slagge: de koarte film Anti wurdt spesjaal foar dizze fertoaning foarsjoen fan ûndertitels yn it Frysk. De Italiaanske dokumintêre wurdt fertoand mei Ingelske ûndertitels. De film Bûtendyk is yn it Frysk en wurdt fertoand sûnder ûndertitels.
In kaartsje foar alle trije films kostet €5,-. Dizze unike fertoaning is allinnich op ynternasjonale memmetaaldei: Op freed 21 febrewaris om 16.00 oere.
De meast ferkochte Fryske skriuwer Hylke Speerstra komt in jûn yn de biblioteek fan Warkum. Hy sil prate (en miskien wol foardrage) út syn wurk mei bekende titels as It wrede paradys en De oerpolder.
Ek Bert Looper, direkteur fan Tresoar, komt dizze jûn op de tekst. Hy sil fertelle oer de lêsten ferskynde literêr-geografyske kaart Lêsber Fryslân en giet dêrby yn op skriuwers út de regio. Ut de fierte wei liket it in ‘gewoane’ kaart fan Fryslân, mei stêden en marren, mar ast tichterby komst, sjochst dat de kleurrike kaart hielendal opboud is út sitaten fan Fryske, Nederlânske en sels ynternasjonale skriuwers.
De jûn begjint om 19:30 oere. It wurdt op priis steld as jo jo oanmelde foar dizze jûn.
Ofrûne simmer waard it Frysk Dichterskollektyf RIXT ferrast troch in skinking fan dichter Koos Hagen (1939) út Amstelveen. Yn ’e neilittenskip fan syn heit ds. J.C. Hagen sieten fjouwer hânskreaune brieven fan dichteresse Hendrika Akke van Dorssen (1887-1979), bekend wurden ûnder it pseudonym Rixt. Koos Hagen woe dy brieven ta hawwe oan it Frysk dichterskollektyf, om’t de Grouster dichteresse de nammejouster en beskermfrou fan it kollektyf is. Op freed 31 jannewaris, de 41ste stjerdei fan Rixt, biedt RIXT de brieven fan har nammejouster oan Tresoar oan. De brieven binne digitalisearre en wurde moarnier pleatst op de websiden fan it dichterskollektyf en Sirkwy: www.rixt.frl en www.sirkwy.frl.
De brieven datearje út 1965/66. Oanlieding binne fragen fan ds. Hagen oan Rixt oer passaazjes út De gouden rider, har dichtbondel dêr’t se yn 1952 de Gysbert Japicxpriis foar krigen hie. Hagen wie earder dûmny yn Ljouwert en krige it Frysk dêr aardich yn ’e macht. Mar hy kin net alles neikomme as er yn de simmer fan 1965 De gouden rider yn syn wenplak Rotterdam oan it lêzen is. Hy beslút earst syn ljocht by kollega-dûmny F. Dykstra út Hijum op te stekken. Dy stjoert him in wiidweidige brief mei ferskate oersettings en ferklearrings fan wurden en rigels út Rixt har bondel. Mar op guon punten kin er Hagen net foldwaande helpe. Dy beslút om de dichteresse sels te benaderjen. Hy siket har adres op yn it tillefoanboek en skriuwt har in brief. Sa begjint in koarte korrespondinsje, mei Rixt yn de rol fan útlizzer fan guon fan har gedichten en ynlieder yn de Fryske literatuer.
De korrespondinsje hâldt begjin 1966 frijwat abrupt op as Rixt Hagen freget in part fan it materiaal dat se him stjoerd hat werom te stjoeren. Se sil op reis nei Egypte en wol foardat se fuortgiet it spul graach wer op oarder ha. Hagen docht dat en slút boppedat in papieren ryksdaalder foar de porto yn. Dan beslút Rixt yn har lêste brief laitsjend: ‘”Hjir hat de man mei oan west,” dacht ik. En nu maakt het papiertje de reis terug naar Rotterdam.’
De fjouwer brieven fan Rixt oan Hagen, de brief fan ds. F. Dykstra oan ds. J.C. Hagen en de earste en twadde brief fan Hagen oan Rixt (dy’t ek by Koos Hagen syn skinking sieten) wurde no taheakke oan it persoanlike argyf fan de dichteresse dat by Tresoar leit.
De oanbieding fan de brieven fynt plak op freed 31 jannewaris om 11.00 oere yn Tresoar, by it portret fan Rixt yn de Gysbert Japicxseal.
Hûnderten Fryske boeken binne digitalisearre en publisearre op de webside www.delpher.nl. Sa binne de boeken Joun healwei tolven fan Rink van der Velde, De oerwinning fan Bjinse Houtsma van Anne Wadman en De teltsjebeam van Diet Huber no digitaal beskikber.
Yn Delpher steane miljoenen digitalisearre teksten út Nederlânske en Fryske kranten, boeken en tydskriften dy’t allegearre wurd foar wurd trochsocht wurde kinne. Sy wurde dêr ûnder ien knop oanbean om it finen fan ynformaasje maklik te meitsjen.
Tresoar en de Koninklijke Bibliotheek (KB) praten yn 2019 ôf gearwurkje te wollen oan it digitaal meitsjen fan it skreaune en printe Frysktalige en Nedersaksyske kultureel erfguod. Njonken de gearwurkingsôfspraak waard ferline jier ek in oerienkomst tekene foar in ferfolch op it programma Lân fan Taal. Fan 2014 oant 2018 arbeiden de KB en Tresoar ek al mei-inoar op oan it digitalisearjen fan Frysktalige literatuer yn it programma Lân fan Taal.
Likernôch 10.000 boeken sille yn it ferfolchtrajekt digitalisearre wurde en dêrmei is it grutste part fan de Fryske boeken oant 1940 aanst digitaal beskikber yn Delpher. Dat projekt sil yn de hjerst fan 2020 úteinsette. De KB en Tresoar sille mei-inoar sykje nei middels om mear digitalisearringsprojekten útfiere te kinnen.
It materiaal út Delpher mei allegear foar eigen ûndersyk frij brûkt wurde, yn guon gefallen kinne lykwols der auteursrjochtlike beheiningen jilde. Yn dat twadde gefal wurde de publikaasjes digitaal op de stúdzjesealen fan de Koninklijke Bibliotheek en meikoarten ek op de stúdzjeseal fan Tresoar oanbean.
Ljouwert hat fan 2020 ôf de UNESCO-titel ‘City of Literature’ en as ûnderdiel fan de literatuerstêd spant Tresoar him yn om ynformaasje oer Fryske skriuwers en boeken te sammeljen en te fersprieden. In foarbyld dêrfan is it digitalisearjen en beskikber stellen fan dy hûnderten Frysktalige publikaasjes.
Net allinnich boeken, kranten en tydskriften wurde digitalisearre. De KB en Tresoar sille ek ûndersykje hoe’t it Fryske webdomein (.frl) en Fryske websiden argivearre wurde kinne as boarne foar takomstich taalkundich en histoarysk ûndersyk.
Tongersdei 13 febrewaris lêze tsien Friezen foar út de moaiste gedichten en boekfragminten oer it Fryske lânskip, mei muzikale ymprovisaasjes fan Tseard Nauta. De aktiviteit is ûnderdiel fan de programmearring by de tentoanstelling ‘Uneinige beweging’, oer keunstner JanMurk de Vries.
De Vries hat sels skilderijen makke by gedichten fan de dichter Sybe Krol. Foar dizze jûn binne tsien Friezen frege om harren moaiste lânskipsgedicht út te sykjen en dêrút foar te dragen. De bydragen binne fan: Wopkje Bergmans, Teake Oppewal, Froukje de Jong-Krap, Willem Winters, Pytsje de Graaf, Douwe Kootstra, Femmie van Veen, Willem Verf, Alex de Jager en Pieter Stellingwerf.
Muzikant Tseard Nauta makket in frije ymprovisaasje fan elke bydrage.
De jûn is frij tagonklik. Oanmelde wurdt op priis steld.
Datum: tongersdei 13 febrewaris Tiid: ynrin mei kofje en tee om 19.30; start: 20.00 oere Lokaasje: Obe. Heer Ivostraatje 1, 8911 DP Ljouwert
Sa’n tritich dichters út alle hoeken en hernen fan Fryslân en Grinslân komme byinoar yn it smoute kafee Marktzicht te Drachten (Aldewei 14) op 8 febrewaris. De Grutte Gedichtejûn wurdt alle jierren troch Frysk literêr tydskrift Ensafh holden. De jûn is in soarte fan poëzymaraton, de dichters folgje inoar yn heech tempo op, om’t elkenien net mear as ien gedicht foardraacht.
De Rely Jorritsmapriisfraach foar Fryske ferhalen en gedichten 2020 is iepensteld. It is de 66ste kear dat de priisfraach útskreaun wurdt. Wa’t gading meitsje wol, kin in ferhaal en/of fers ynstjoere. In ûnôfhinklike sjuery hifket de ynstjoeringen anonym en kin maksimaal fiif ferhalen en fiif fersen bekroane. Elk bekroand ferhaal of gedicht wurdt honorearre mei €1000. Oant en mei snein 10 maaie o.s. kin ynstjoerd wurde. De sjuery foar 2020 bestiet út Douwe Kootstra, Inge Heslinga en Rianne Blokzijl.
Rely Jorritsma (Jellum 1905 – Nijmegen 1952) hie yn syn testamint bepaald dat der alle jierren in priisfraach útskreaun wurde moat foar de bêste fiif gedichten en de bêste fiif ferhalen yn de Fryske taal. Al sûnt 1954 wurdt syn winsk útfierd. Sûnt 2018 wurdt it bestjoer fan it Rely Jorritsma Fûns foarme troch b. en w. fan Ljouwert, de gemeente fan Rely’s bertedoarp Jellum; de Stifting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum (FLMD) rêdt mei de organisaasje. De ynstjoeringen moatte digitaal as bylage ferstjoerd wurde oan ynfo@stiftingflmd.frl Namme, adres en telefoannûmer fan de ynstjoerders moatte yn de e-mail fermeld wurde, mar bliuwe geheim foar de sjuery. Foar mear ynformaasje sjoch de webside www.stiftingflmd.frl of skilje mei Antje Postma, tel. 0653127799.
Fan 25 jannewaris oant 2 febrewaris binne twa searjes berneboeken fergees del te heljen en te belústerjen by Audiofrysk. Sa hawwe ek wat âldere bern moaie ferhalen dy’t foarlêzen wurde. Alle acht harkboeken út de Mentha Minnema-rige en de seis Traveliers-boeken kinne foar nul sinten ophelle wurde by Luisterrijk.
De nuverste aventoeren oplosse mei Mentha Minnema, óf op reis mei de famnylje Travelier nei lannen dêr’t se ek spannende aventoeren belibje? It kin no. Fergees!
Omrop Fryslân komt mei in nije podcastsearje: Bonkerak. Fan freed 24 jannewaris ôf wurdt alle wiken in ôflevering publisearre. Bonkerak is in rige fan tweintich folksferhalen dy’t bewurke binne ta harkspullen. It binne allegear spannende, horrorachtige ferhalen. De searje set útein mei in Frysk folksferhaal: ‘It bonkerak yn de Herberch’ oer in Drachtster timmerman dy’t konfrontearre wurdt mei in spûk. Der binne ek ferhalen dy’t spylje yn de Skotske Heechlannen, Ierlân, Frankryk en Amearika.
Podcastmakker Geartsje de Vries is tige bliid mei de searje: “Folksferhalen binne poer geskikt om der harkspullen fan te meitsjen. Der binne moaie dialogen oan taheakke en as makker koe ik my hielendal útlibje yn de lûden dy’t der by set binne. It wie wol in útdaging om bygelyks in spûk prate te litten. Want hoe praat in spûk? Tegearre mei de audiotechnikus ha ik dat besocht te ferbyldzjen troch in effekt op de stim te setten.”
Wy brûke op ús webside cookies om jo in goed wurkjende webside oanbiede te kinnen, en jo foarkarren te ûnthâlden foar in folgjende besite. As jo op ‘Ja’ klikke, akseptearje jo it brûken fan ALLE cookies.
Wy brûke op ús webside cookies om jo in goed wurkjende webside oanbiede te kinnen. De essensjele cookies wurde troch jo browser op jo kompjûter opslein omt se nedich binne foar it funksjonearjen fan de webside. Wy brûke ek cookies fan tredden foar it analysearjen fan besites oan ús webside. Dizze cookies wurde allinnich opslein yn jo browser as jo dêr tastimming foar jouwe. Jo kinne dizze cookies ek útskakelje. De webside kin dan wol wat oars wurkje of reagearre.
Essinsjele cookies binne needsaaklik om de webside goed funksjonearje te litten. Dizze kategory befettet allinne cookies dy’t de basisfunksjes en feiligenskomponinten fan de webside funksjonearje litte. Dizze cookies bewarje gjin inkelde persoanlike ynformaasje.
Alle cookies dy’t net strikt needsaaklik binne om de webside funksjonearje te litten en dy’t spesifyk brûkt wurde om persoanlike data fan brûkers te sammeljen lykas analytics, advertinsjes en oare yntegrearre komponinten wurde beskôge as net-needsaaklike cookies. It is ferplicht om tasizzing fan de brûker te krijen foardat dizze cookies yn wurking set wurde op de webside.
