Oardelskonkedei

Foto: Geart Tigchelaar

It Oardelskonkje is in nije dichtfoarm, dy’t koartlyn yn it libben roppen is troch dichter Syds Wiersma fan Dichterskollektyf RIXT. Hy makke de ferliking dat wy hjoed-de-dei reizgers op oardel skonk wurden binne. It fers hat dêrom “oardel skonk” mei twa strofen, dêr’t de earste tsien wurden hat en de twadde fiif. Fierders is it frij oan de dichter ynfolling te jaan oan it Oardelskonkje.

Ein april nûge RIXT elkenien út om mei de foarm te wurkjen, te boartsjen en te dichtsjen. Dat hawwe minsken ek dien – en it resultaat is juster 15 maaie op de webside fan it dichterskollektyf presintearre. Dêrmei hat it kollektyf daliks 15 maaie as Oardelskonkedei útroppen. Tolve Oardelskonkjes fan de dichters Elmar Kuiper, Gerrit de Vries, Carla van der Zwaag, Yva Hokwerda, Elly de Leeuw, Inne Bilker, Simen de Jong, Henk Veenstra, Ytsje Hettinga, Dirk Geerdink, Anne Heegstra en Ypie Bakker binne op rixt.frl te lêzen.

Facebooktwittermail

Dichters op ôfstân yn programma ‘Cultuur aan huis’

Justermiddei hat dichter André Looijenga yn de kulturele sjoo Cultuur aan huis it gedicht ‘ús / doarp / wrâld’ foarlêzen en waard er troch Arno van der Heyden ûnderfrege oer syn literêre wurk.

Looijenga hat ‘ús / doarp / wrâld’ skreaun foar in keunstútstalling yn Oentsjerk dy’t fanwegen de koroana net trochgiet. It is in fers oer yntimiteit en jin skûlhâlden yn in grutte, wide wrâld.

Earder hawwe de dichters Tsead Bruinja en Geart Tigchelaar yn ‘e útstjoering west. Der sille de kommende tiid mear Fryske dichters yn it programma oer harren wurk fertelle en in fers foardrage.

Klik hjir om de útstjoerings werom te sjen.

Facebooktwittermail

Wa skriuwt in essee oer feroarjende tiden?

Yn it maaienûmer fan it tydskrift De Nije wurde lêzers en oaren frege om yn de foarm fan in wedstriid mei te dwaan oan it skriuwen fan in essay mei as tema ‘Nei 75 jier/feroarjende tiden’. De befrijing is 75 jier lyn. It is net om ’e nocht dat der rom omtinken oan jûn wurdt. Minsken dy’t gading meitsje hawwe foar sa’n essay in soad mooglikheden. Ferskillende ynstânsjes besteane bygelyks 75 jier. It essay moat skreaun wurde yn it Frysk of ien fan de streektalen.

De redaksje skriuwt: Jo binne frij yn jo ûnderwerp. Jo moatte yn it essay ferbining lizze mei de skiednis, ek in foarútsjoch is wolkom. Besykje yn jo bydrage de fleur der yn te hâlden. Dat hawwe we wol nedich yn dizze tiid. It essay hat maksimaal 2000 wurden. It winnende essay wurdt publisearre yn it kommende julynûmer fan De Nije en op ItNijs.frl. Dat essay wurdt beleanne mei 400 euro. Foar de twadde en tredde priis binne bedraggen fan 200 en 100 euro beskikber. Dy bydragen wurde publisearre yn De Nije en/of op ItNijs.frl. De essays wurde anonym skôge troch in saakkundige sjuery.
 
Jo ha de tiid oant en mei 30 juny 2020.  Dat is net hiel lang, mar wol in oantrún om daliks te begjinnen. Dwaan! De redaksje leit de essays yn july anonym foar oan in saakkundige sjuery.
Ynstjoere (mei namme, mailadres, adres en telefoannûmer) nei: redaksje.denije@gmail.com.
 
Sjoch ek: De Nije, jiergong 2, nûmer 2 (side 53).

Facebooktwittermail

It oardelskonkje: in nije dichtfoarm yn krisistiid

Foto: Geart Tigchelaar

No’t reizgjen der foarearst net yn sit, binne wy allegearre reizgers op oardel skonk wurden, tocht Syds Wiersma fan Frysk Dichterskollektyf RIXT. Sa is de nije dichtfoarm ûntstien dy’t by in oardelmeter-mienskip past: it Oardelskonkje. Hjoed, 30 april is it publisearre by it dichterskollektyf.
 
As de koroanakrisis der net west hie, reizge Wiersma no troch Ierlân om in dichtbondel ôf te skriuwen. ‘Wy binne reizgers op oardel skonk wurden,’ neffens Wiersma. Lykwols hoecht men net fier te reizgjen: thús kin men ek nije ûnderfinings opdwaan, mei poëzij.
 
It Oardelskonkje is in krisisfariant fan de haikû. It Oardelskonkje telt 15 wurden ferdield oer twa strofen. De earste strofe hat tsien wurden en de twadde strofe fiif. Getalsmjittich en fisueel is it in oardel (1,5) skonk. De foarm is frij foar de dichter, al wurket neffens Wiersma in ‘chute’ (in feroaring fan rjochting) tusken de twa strofen tige goed. Oardelskonkjes kinne ek oaninoar reaun wurde, lykas haikûs

Foarbyld fan in Oardelskonkje:

ûntdekst fan alles yn karantêne
bygelyks dat útbloeide tulpen
mear

mei dy dogge
as bloeiende

 
© Syds Wiersma

RIXT nûget elk út om mei de nije foarm oan de slach en eigen Oardelskonkjes yn te stjoeren (redaksje@rixt.frl). De redaksje fan RIXT siket de moaiste Oardelskonkjes út foar publikaasje op 15 maaie, dat ta de gelegenheid útroppen is ta de Oardelskonkedei.

Facebooktwittermail

Fryske literatuer troch in rôze bril

Do draachst de leafde oan is de namme fan in publikaasje dêr’t op it stuit drok oan wurke wurdt. De blomlêzing befettet fragminten fan poëzy en proaza mei lesbyske, homoseksuele, biseksuele, transgender-tematyk. It giet dêrby net om hoe’t de skriuwer him- of, de skriuwster harsels definiearret, it giet om hoe’t in tekst him lêze lit, om hoe’t de redaksje dy tekst lêzen hat, nammentlik mei de rôze bril op.
 
Yn de rubryk Utljochte op Sirkwy publisearret Tresoar de kommende moannen (om de twa wiken) priuwkes fan wurk dat yn ’e blomlêzing opnommen wurdt. Dêrby is it wurk yn it Frysk en Nederlânsk te lêzen (yn de bondel komme ek de oersettingen), en wat koarte ynformaasje oer de skriuwer.

De earste bydrage stiet al online, en komt fan de 17de-iuwske dichter Titia Brongersma. Oar wurk dat publisearre wurde sil komt fan de skriuwers Rixt Weiland, Joël Hut, Sybe Krol, Janneke Spoelstra en Sipke de Schiffart.

Oanlieding om de blomlêzing gear te stallen wie dat de lanlike ‘Roze Zaterdag’ op 20 juny yn Ljouwert holden wurde soe. Dy is no fanwegen it koroanafirus in jier útsteld. De redaksje fan de rôze blomlêzing bestiet út Jelle Krol, Jantsje Post, Doeke Sijens, Janneke Spoelstra en Tsjerk Veenstra. De blomlêzing kin mei it rike ferskaat in bydrage leverje oan akseptaasje, dokumintaasje, emansipaasje, ferdivedaasje, identifikaasje en represintaasje fan en foar rôs libben yn Fryslân.

Facebooktwittermail

Dichtbondels ek opnommen yn Sirkwy

Foto: Geart Tigchelaar

Op Sirkwy is in begjin makke om ek boekprofilen oan te bieden fan dichtbondels, lykas it wurk fan Elske Kampen, fan it debút Fan glês it brekken (2010) oant en mei de lêsten ferskynde bondel Ntrije55 (2020).
Ek binne al fiif bondels fan Eeltsje Hettinga beskreaun, ûnder oare Akten fan winter, syn debútbondel út 1998.
 
It is ‘wurk yn útfiering’, dat geandewei komme der mear en mear titels beskikber. By de boekprofilen is koart wat ynformaasje oer de ynhâld, mei – as dy der binne – besprekken of oare stikken. Fierders wurdt in keppeling lein nei de biografy fan de skriuwer. Sa hopet Tresoar it omtinken foar de poëzy te fergrutsjen. It past dan ek yn it belied om Sirkwy út te wreidzjen mei mear sjenres, om sa de Fryske literatuer yn syn hiele hear en fear sjen te litten.

Facebooktwittermail

Poëzy foar bewenners fersoargingstehuzen

Hjoed binne by 88 lyts- en grutskalige fersoargingstehuzen rûnom yn de provinsje Fryslân poëzykaarten besoarge foar de goed 5.000 bewenners.
 
It is in aksje fan Leeuwarden UNESCO City of Literature yn gearwurking mei Dichterskollektyf RIXT. RIXT-dichters Jan Kleefstra, Syds Wiersma, Gerrit de Vries, Froukje Reitsema, Kate Schlingemann, Martsje de Jong, Marije Roorda en Tsjisse Hettema en dichteres Baukje Wytsma hawwe mei-inoar sân Frysktalige en twa Nederlânsktalige gedichten skreaun. Ernst Bruinsma, saaklik lieder Leeuwarden City of Literature: “Mei de aksje wolle wy treast en hope jaan yn dizze – foaral foar âlderen – drege tiid.”
 
Troch Douwkje Douma fan it projekt Frysk yn de Soarch (Afûk) is der ynventarisearre hokker belangstelling der wie by soarchsintra foar âlderein yn Fryslân. Der wie belangstelling út alle organisaasjes wei: Kwadrantgroep, Hof en Hiem, Meriant, Patyna, Mienskipssintrum Leppehiem en Noorderbreedte. De kaarten binne foarmjûn troch BWH Ontwerpers út Ljouwert en printe troch Van der Eems út Easterein. De gedichten wurde ek publisearre op leeuwardencityofliterature.nl. Op de webside friesindezorg.frl stiet de nedige ynformaasje oer it belang fan taal foar it wolwêzen fan soarchfregers.

Mefrou Veninga, bewenster fan wensoarchsintrum Sint Jozef (Kwadrantgroep) yn Ljouwert, kriget in kaart fan meiwurkster Saakje Westerhof.
Facebooktwittermail

Tresoar Treast Telefyzje

In soad minsken komme hast de doar net mear út yn dizze ûngewoane tiden. Mei ‘Tresoar Treast Telefyzje’ jout Tresoar in stikje treast, troch Fryslân wer in bytsje tichter by de minsken te bringen.
 
Alle wiken op moandei- en freedtejûn om 20.00 oere pleatst Tresoar op harren webside, Facebook en Instagram in fideo. Yn dy fideo’s wurdt der û.o. ynformaasje oer ûnderwerpen as Fryske literatuer en keunst, bysûndere argyfstikken jûn en wurdsto firtueel rûnlaat troch Tresoar, Obe (it poadium foar literatuer, keunst en taal) en by de rinnende útstallingen lâns.

De earste ôflevering giet oer Gysbert Japicx. Skriuwer Gysbert Japix (1603-1666) stiet symboal foar de krêft en rykdom fan de Fryske taal en literatuer. Hy is in grutte ynspiraasjeboarne foar gâns skriuwers en dichters. Mar wa wie er eins? 
 
Lit it dy fertelle troch Bert Looper, direkteur fan Tresoar, yn de earste ôflevering fan Tresoar Treast Televyzje. Klink hjir foar it filmke.

Facebooktwittermail