Jan Kooistra yn Brussel en Antwerpen
Heal septimber wie Jan Kooistra as dichter op it festival Transpoesie yn Brussel en Antwerpen. Hy hat foar ús in ferslach skreaun en dat is hjir te lêzen. It is elk jier wer moai om it Frysk yn in ynternasjonaal fermidden yn ‘e spotlights te setten, en wy hoopje dat it noch even trochgean mei!
As man dy’t it leafst mar wat thús omslacht, net al te fier fan hûs wol en him yn selskippen mei in soad ûnbekende minsken faaks mar wat ûngemaklik fielt, wie dizze reis nei de haadstêd fan Europa fansels gjin sinekuere. Oan ’e oare kant wie it foarútsjoch om mei lotgenoaten (dichtsjen is faaks mar in iensum ambacht) út alle hoeken fan Europa te praten en harren poëzij te hearren en te lêzen wol hiel oantreklik. Dus dit oanbod fan it Skriuwersbûn koe ik net ôfslaan. En hoe giet soks, achterôf foel it my wer geweldich ta en hie ik my wer drok makke om neat, the story of my life.
It begûn allegear op it Sintraal Stasjon fan Brussel. Dêr stiene we dan om in oere tolve middeis mei sa’n achttjin man wat ûnwennich om ús hinne te sjen. Philip Meersman, de koördinator, reislieder en nei’t letter bliken die ek noch entertener, hie it der mar drok mei: koppen telle en kaartsjes keapje foar de trein nei Antwerpen, want dat stie nammentlik as earste op it programma fan dizze twa dagen fan de fyftjinde edysje fan Transpoesie: it Letterenhuis yn Antwerpen!
It duorre eefkes ear’t de klup yn ’e trein koe want der miste ien dichter. It bliek Eelco Couvreur te wêzen dy’t it Flaamsk en Nederlânsk fertsjintwurdige. It soe wer net oars, de bern dy’t it tichtst by de skoalle wenje komme faaks as lêste it lokaal yn. Hawar, it siet wat oars, de bêste man wie fan hûs fuort nei Antwerpen riden: in kwestje fan kommunikaasje.
Goed en wol yn ’e trein kaam ik te sitten by Margarida út Portugal en Carla út Lúksemboarch. De beide froulju koene it goed pratende hâlde en doe’t Philip ek nochris by ús sitten gie, seagen de oare treinreizgers wis de spanning by ûndertekene fan de skouders gliden. Nei in ‘ferplichte’ groepsfoto yn it manjefike stasjon fan Antwerpen en in fikse kuier troch in opbrutsen stêd dêr’t hastich jongfolk op elektryske autopetten dy fan ’e sokken jagen, kamen wy oan by it Letterenhuis, it museum en argyf fan de Flaamske literatuer. Op it programma stie in lytse lunsj mei kofje en tee, in rûnlieding om de pronkstikken fan dit argyf te besjen en dan sels konkrete poëzij skriuwe yn de styl fan bygelyks Paul van Ostaijen (poets interact with pieces to create an ‘on the spot’ poem). It moat sein wurde, wy ha prachtige portretten sjoen fan ferneamde Flaamske dichters en skriuwers, wy ha de krochten fan it museum mei hiel wat swier befeilige kluzen sjoen, mar sa’t it wol faker giet, de kluzen giene net iepen en eins krigen we wat dat oanbelange it lid op ’e noas. De ynlieding fan Meersman by de konkrete poëzij wie net ûnaardich en ek it foardragen fan dit soarte grafyske poëzij gie him linich ôf. Spitigernôch kaam it skriuwen fan in ‘on the spot poem’ neffens my net echt út ’e ferve.
Nei in ‘early diner/snack’ wie it de bedoeling dat wy ús as dichters ferdielden oer ferskate sealen dêr’t wy dan sa’n tsien minuten ús gedichten hearre litte koene. It publyk koe dan yn en útrinne en sa fan alle talen en regio’s wat meikrije. Dat publyk lykwols liet it wat sitte dus fan de ferskate sealen waarden der twa makke en wy ha ús fersen foaral hearre litten oan elkoar en in oardel man en in hynstekop. Dochs makke dat it net minder spannend, de organisatoaren hiene soarge foar in prachtige krante mei de titel Turbulent Times Tabloid dêr’t alle gedichten fan alle partisipearjende dichters yn opnaam wiene, sawol yn it orizjineel as in it Ingelsk. Men koe dus de dichters hearre en tagelyk meilêze yn it Ingelsk of Frânsk. Wiswier, in bysûndere ûnderfining!
Nei in nachtsje yn in hotel (djoer en ferrekt lyts keammerke) en in streksum moarnsbrochje hat ûndertekene wat omdoarme yn Brussel. Minsken, wat in minsken! En ik mar miene dat it yn Amsterdam in gekkeboel is. Hawar, om in oere of alve ha ik my melden by de rest fan de klup op it terras fan de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen. It siet dêr ferdomde noflik, kofje en hearlik waar derby. It wie de bedoeling dat wy gedichten skriuwe soene foar de minsken, meast toeristen, dy’t foarby kuieren. Ik ha in alderaardichst petear hân mei in Frânske Kanadees op leeftyd dy’t neffens him mar ien ‘poet’ koe en dat wie Leonard Cohen. Underwilens makke myn Portugese kollega Margarida in Frânsk gedicht foar syn frou. Sels ha ik noch in fers skreaun foar in frou út Brabân. Se like der wol wiis mei te wêzen mar hie ik wat mear tiid hân dan wie it echt poëzij wurden.
Nei dit gemoedlik gearwêzen en ‘writing public space’ hiene wy ‘frij’. Moai momint om bepaalde bannen mei guon dichters, lykas Colin út Banbridge en Iñigo út de Baskyske regio, noch eefkes wat neier oan te heljen.
En doe om in oere of fiif de apoteoaze. It foardragen fan eigen wurk yn ‘les Halles de Schaerbeek’, in gearwurking fan it team fan Transpoesie mei de organisaasje fan it grut opsette Poetik Bazar. It wie allegearre prima regele: in moai poadium, aardich wat publyk en in skerm, ek op it poadium, dêr’t men it foardroegen fers yn it Ingelsk meilêze koe. Koördinator Meersman yntrodusearre de dichters en prate it gehiel op syn hiel eigen, ludike wize oanelkoar. Ik wie yn alle gefallen mei twa kreaze famkes fan tritich yn it publyk, fersekere fan in pear entûsjaste fans.
Dêrnei koene wy noch in resepsje bywenje yn de Poalske Ambassade mar dat leaude ik wol. De lift nei Rotterdam wie tige wolkom en de dei dêrop wie ik wer yn Anloo. De neisimmertún lei der noch altiten like fleurich by, de stilte yn it bosk wie noch altiten alderheislikst, de tuorrebouten by it Anlooër Diepje stiene noch altiten fier rjochtop en de hûn noch like sljocht: as wie ik nea fuort west.
Simmerkuier
Op sneon 9 augustus is elk wolkom foar in noflike simmerkuier yn en troch Feanwâlden.
By de Schierstins wei sil masterferteller Douwe Kootstra ús rûnliede troch it doarp fan Theun de Vries. Ek is der in besite oan de Theun de Vries-keamer. Der is plak foar maks.
20 persoanen en foar leden fan it Skriuwersbûn is de kuier fergees.
We sette útein om 13.00 oere en nei de kuier is der noch in neisit (sa rûn 15.30 oere) mei flaubyt.
Opjaan kin fia de mail: ynfo@skriuwersbun.frl
Oant dan!
Lêzing Abe de Vries oer Waling Dykstra
Oanmelde en ynformaasje kin troch te mailen nei ynfo@skriuwersbun.frl
Skriuwerswykein 2025
Op 8 en 9 febrewaris 2025 sjogge wy ús leden graach op it Skriuwerswykein by Nieuw Allardsoog, Bakkefean. It programma is hjir te finen. Opjefte kin troch it ynfoljen fan it ynskriuwformulier.
SNEON 8 FEBREWARIS 2025
Fan 10.00 oere ôf wolkom mei kofje, tee en wat lekkers
11.00: Anja Steegstra hâldt in ynlieding oer skriuwen foar it toaniel en har manier fan skriuwen. Ek fertelt se oer har ûnderfining mei it bewurkjen fan in roman nei in toanielstik en hokfoar stroffelstiennen se tsjinkommen is. Sy giet fierders yn op de ferskillen en oerienkomsten tusken it skriuwen fan in boek en it skriuwen fan in skript. Der is rom tiid om ek fragen te stellen.
12.00: Lunsj
13.30: Workshop û.l.f. Anja: de skriuwers krije in oantal hânfetten dy’t nedich binne by it skriuwen fan in sêne. Dêrnei krije se in plot om sels út te wurkjen ta in sêne. Der komme twa akteurs mei dy’t ien of mear sênes (mei de tekst yn de hân) úspylje sille en Anja jout har feedback.
15.00: Skoft
15.30: Oersette út en nei it Frysk – de ôfrûne jierren binne der prachtige wurken út de wrâldliteratuer nei it Frysk oersetten, mar út it Nederlânsk wei is de list noch koart, sa fernaam Ammerins Moss-de Boer by it skriuwen fan it taaldossier Nederlânsk-Frysk foar it Expertisecentrum Literair Vertalen. Ek Pieter de Groot die in oprop ta mear oersettingen yn de LC. Hoe kinne wy hjir as Skriuwersbûn – en yndividuele skriuwers en taalleafhawwers –in positive bydrage leverje? Wat wolle wy fan de Provinsje en it Ryk yn oanfolling op de besteande regelingen? En fansels ek oarsom: hokker Fryske skriuwers moatte de Hollanders echt lêze kinne yn harren eigen taal?
17.30: Aperityf en Skriuwersmiel
20.00: Bûnte Jûn: in foardracht, spoken word, in liet, in kabaretstikje, dûns, toanielstikje, performance – alles mei, salang’t it mar smûk is! Fansels mei in drankje en flaubyt oant de lêste de ôfwaskmasine oan set 😊
SNEIN 9 FEBREWARIS 2025
7.30: Moarnskuier mei Jan Hendrik Woudstra
9.00-10.00: Moarnsbrochje
10.30: Abe de Vries jout in lêzing oer syn biografy oer Waling Dijkstra. Hy giet yn op it skriuwproses en it libben fan Waling. Wat makket him sa nijsgjirrich om in biografy oer te skriuwen? It publyk sil aktyf by de lêzing behelle wurde. Nei de lêzing is der romte foar fragen. De lêzing sil ek iepensteld wurde foar net-leden, dus diel dit ek foaral mei kunde!
12.30: Lunsj
14.00: Wer op hûs oan! Wa’t noch in slach om dwaan wol, kin noch even genietsje fan de moaie omjouwing.
Gabrielle Terpstra nei Transpoesie: in ferslach!
Tongersdei giene we betiid mei de trein fan Frjentsjer nei Brussel. Wy stapten op yn it tsjuster en stadichoan waard it ljocht. Yn Ljouwert, Zwolle en Breda stapten wy oer. Yn Breda hiene we in healoere skoft, wat betsjutte dat we Starbucks helje koene, want dat hawwe wy yn Fryslân net. Yn alle gefallen gjin Pumpkin Spice Latte. Dus dat koe lang om let wer: it hjerstdrankje mei pompoen. No, it wie goar en ultraswiet, dus dat wie in tsjinfaller.
Wy sieten yn’e trein dy’t de grins oerstuts; it wie bêst drok mei minsken dy’t út Rotterdam of Amsterdam nei Brussel reizgen. Foar ús oer leinen twa Ingelske froulju te sliepen.
We stapten út yn Brussel Sintrum en woene nei ús hotel yn Súd rinne, mar it die bliken dat der noch in twadde fêstiging wie en dat we ús dêr yntsjekke moasten. Gelokkich kamen wy der op ’e tiid efter. Wy rûnen nei ús echte hotel, dêr’t wy ús tassen achterlieten, en ferkenden de stêd fierder, by eksintrike bioskoopkes en platesaken lâns, ynstrumintemakkers en in hiel soad rein. Wy ieten Japansk. Nachts waarden wy wekker makke troch in skoalklasse dy’t yn ’e gongen fan it hotel omdoarme.
Freed wie it dan safier: Transpoesie. Axl en ik rûnen fan ús hotel nei it Goudblommeke. De Paus wie ek yn Brussel, hy fleach oer mei de helikopter.
By oankomst wie it noch sletten; dêr waard ik senuwachtich fan. Wat as ik my fersind hie? Mar ridlik gau kamen der mear minsken. Lykas in dichter út Lúksemboarch, wy rekken daliks oan ’e praat oer taal en eins hawwe wy hiel Transpoesie lang oer taal praat, mei elke dichter. Der kaam ien út Wales by, út Roemenië, Ierlân, Jersey, Guernsey, Portugal en Letlân. De dichters wiene allegearre hiel leuk: guon wiene al in dei earder starten en hiene de deis derfoar optreden en giene freedtemiddei of – jûn wer fuort. By it evenemint yn it Goudblommeke mocht it publyk har eigen lunch meinimme en harkje nei ús gedichten.
Dêrnei giene wy rinnend fierder nei de Keninklike Galerijen, in plak dêr’t neffens ús host gjin Brusselaar te finen wie, mar wol in soad toeristen. Axl hie ús ûnderwilens ferlitten om nei it muzykynstrumintmuseum te gean. Toeristen wiene no ús doelgroep, want we giene gedichten foar harren skriuwen. We waarden as dichters oan taffeltsjes set yn de moaie Art Nouveau-hallen mei papier en in pinne, en minsken mochten oanslute by in taal nei winsk. Underwilens wiene der in dichter út Spanje, Poalen, Litouwen en Italië bykaam. Ik skreau gedichten foar ferskillende Flamingen, foar in lyts hûntsje en foar de ober. It wie hiel bysûnder en leuk, foaral om talen mei elkoar te mingen en de pear wurdsjes dy’t ik praat brûke te kinnen. Dit fûn ik echt it geweldige ûnderdiel: minsken giene mei in bliid gesicht fuort en ik mocht lekker skriuwe. Underwilens dronk ik in lekkere Kriek, sa’t dat yn Brussel kin.
Jûns giene wy nei it Italiaansk Kultureel Ynstitút, dêr’t ik tegearre mei Jimi Lend út Eastenryk, dichters út Spanje, Portugal, Poalen en Italië optrede. Elke dichter hie 15 -20 minuten, ynklusyf ynterview, en it wie tige bysûnder. De dichters wiene fan hiel heech nivo, en doe’t it einlings klear wie (it wie hiel lang om stil te sitten), mochten we Italiaanske wyn drinke en krigen we in fantastysk diner.
In Italiaanske kok hie foar ús de prachtichste gerjochten sean: in hearlike pompoensop as foargerjocht, risotto as haadgerjocht en hearlike salades, dêr’t ien derfan gewoan kâlde byfstik mei truffel wie, en in geweldich kofje-eftich neigesetsje. De tafel seach der ek prachtich út en de Italianen wiene tige hertlik. Ik fielde my echt wolkom. By it diner trof ik in dichter fan de Faeröer-eilannen, dy’t de oare deis earst hoechde op te treden, mar hjoed alfêst delkaam.
De oare deis giene Axl en ik earst shoppen, mar middeis waard der wer dichte yn de Koninklijke Galerij, dat wie wer fantastysk. De ôffurdige fan Nederlân, Joost Oomen, wie no ek oankaam, want sneon wie de beurt oan Nederlân en oare lannen. We skreaunen mei ús allen in gedicht en ik hie in bysûndere moeting mei in Amerikaan foar wa’t ik skreau oer reizgjen, wat dat allegearre bringe kin, foaral as it dyn earste kear is.
Wy ieten pizza by in grutte hal en ik jatte in moai glês mei in wolf derop. Dêrnei giene we nei it Hongaarsk Ynstitút, dêr’t Nederlân, Faeröer, Hongarije, Estlân en Andorra optreden. Ik wie yntusken wat siik wurden en moast in soad hoastje, dus ik hold my wat efteryn op, dêr’t ik út en troch nei bûten koe. It wie moai om Nederlân en Faeröer te sjen; se hiene wakker deselde vibe. By Andorra wie pianomuzyk en Estlân hie in hiele band, in ymprovisaasjeband mei inkeld klanken; dat wie fantastysk! Dêrnei giene wy mei de Eastenriker nei in hiele bysûndere kroech, in soarte fan Markzicht yn Drachten op steroïden. Tal fan keammerkes mei trepkes hongen fol, as in kafee út Harry Potter, mei skilderijen en lp’s en mei in hiel soad minsken; wat in surreëel barren. Dat wie trouwens ek it tema fan it jier, wat wol nei foaren kaam út alle gedichten dy’t wy meilêze koene yn it Ingelsk.
Ik ha der in pear nije fersen skreaun, dêr’t ik jim fan op ’e hichte bringe sil sadree’t ik se weromfyn!
Nachts wie de stêd feroare yn in grutte party-lokaasje; dat wie grappich om te sjen, in grut ferskil mei oerdeis.
Snein gongen we werom mei de trein. Yn de trein fan Brussel nei Nederlân siet ik net neist Axl, mar tafallich neist ien fan it Nederlânsk Kultureel Ynstitút dy’t nei Nederlân gie foar in eroatysk evenemint.
Nijjiersgedicht Arjan Hut
By ús Nijjiersgearkomste lies Arjan Hut twa moaie gedichten foar. Ien dêrfan, ‘Draaimûnen’, diele wy ek graach hjir mei jim!
Draaimûnen
de takomst liket in frjemde streek, in lân
krekt achter it each
en yn dat lân prate se in frjemde taal
mei klanken en yntonaasjes
dy’tsto nea alhiel ferstiest
mar se reitsje dy! de wurden, al lykje se net
foar dy bedoelt, se reitsje dy
as de muzyk fan rein op it smoarge finster of
it fluitsjen fan de stoarm dy’t grut fan see komt
en skielk, as eksoatyske symfony
oer de dakpannen strykt
en ûnder de dakpannen rommelet
dêrsto, draaimûnen tusken de earen, dronken
foar de sliep, de nacht noch wiet,
dysels deljoust
en alle nije lûden binne as poëzy en waaie mei dy mei
do, nei siken happend
te dreamen foar de dagen út
