Nijs

Op 8 en 9 febrewaris 2025 sjogge wy ús leden graach op it Skriuwerswykein by Nieuw Allardsoog, Bakkefean. It programma is hjir te finen. Opjefte kin troch it ynfoljen fan it ynskriuwformulier.

SNEON 8 FEBREWARIS 2025

Fan 10.00 oere ôf wolkom mei kofje, tee en wat lekkers

11.00: Anja Steegstra hâldt in ynlieding oer skriuwen foar it toaniel en har manier fan skriuwen. Ek fertelt se oer har ûnderfining mei it bewurkjen fan in roman nei in toanielstik en hokfoar stroffelstiennen  se tsjinkommen is. Sy giet fierders  yn op de ferskillen en oerienkomsten tusken it skriuwen fan in boek en it skriuwen fan in skript. Der is rom tiid om ek fragen te stellen.

12.00: Lunsj

13.30: Workshop û.l.f. Anja: de skriuwers krije in oantal hânfetten dy’t nedich binne by it skriuwen fan in sêne. Dêrnei krije se in plot om sels út te wurkjen ta in sêne. Der komme twa akteurs mei dy’t ien of mear sênes  (mei de tekst yn de hân) úspylje sille en Anja jout har feedback.

15.00: Skoft

15.30: Oersette út en nei it Frysk – de ôfrûne jierren binne der prachtige wurken út de wrâldliteratuer nei it Frysk oersetten, mar út it Nederlânsk wei is de list noch koart, sa fernaam Ammerins Moss-de Boer by it skriuwen fan it taaldossier Nederlânsk-Frysk foar it Expertisecentrum Literair Vertalen. Ek Pieter de Groot die in oprop ta mear oersettingen yn de LC. Hoe kinne wy hjir as Skriuwersbûn – en yndividuele skriuwers en taalleafhawwers –in positive bydrage leverje? Wat wolle wy fan de Provinsje en it Ryk yn oanfolling op de besteande regelingen? En fansels ek oarsom: hokker Fryske skriuwers moatte de Hollanders echt lêze kinne yn harren eigen taal?

17.30: Aperityf en Skriuwersmiel

20.00: Bûnte Jûn: in foardracht, spoken word, in liet, in kabaretstikje, dûns, toanielstikje, performance – alles mei, salang’t it mar smûk is! Fansels mei in drankje en flaubyt oant de lêste de ôfwaskmasine oan set 😊

SNEIN 9 FEBREWARIS 2025

7.30: Moarnskuier mei Jan Hendrik Woudstra

9.00-10.00: Moarnsbrochje

10.30: Abe de Vries jout in lêzing oer syn biografy oer Waling Dijkstra. Hy giet yn op it skriuwproses en it libben fan Waling. Wat makket him sa nijsgjirrich om in biografy oer te skriuwen? It publyk sil aktyf by de lêzing behelle wurde. Nei de lêzing is der romte foar fragen. De lêzing sil ek iepensteld wurde foar net-leden, dus diel dit ek foaral mei kunde!

12.30: Lunsj

14.00: Wer op hûs oan! Wa’t noch in slach om dwaan wol, kin noch even genietsje fan de moaie omjouwing.

Tongersdei giene we betiid mei de trein fan Frjentsjer nei Brussel. Wy stapten op yn it tsjuster en stadichoan waard it ljocht. Yn Ljouwert, Zwolle en Breda stapten wy oer. Yn Breda hiene we in healoere skoft, wat betsjutte dat we Starbucks helje koene, want dat hawwe wy yn Fryslân net. Yn alle gefallen gjin Pumpkin Spice Latte. Dus dat koe lang om let wer: it hjerstdrankje mei pompoen. No, it wie goar en ultraswiet, dus dat wie in tsjinfaller.

Wy sieten yn’e trein dy’t de grins oerstuts; it wie bêst drok mei minsken dy’t út Rotterdam of Amsterdam nei Brussel reizgen. Foar ús oer leinen twa Ingelske froulju te sliepen.

We stapten út yn Brussel Sintrum en woene nei ús hotel yn Súd rinne, mar it die bliken dat der noch in twadde fêstiging wie en dat we ús dêr yntsjekke moasten. Gelokkich kamen wy der op ’e tiid efter. Wy rûnen nei ús echte hotel, dêr’t wy ús tassen achterlieten, en ferkenden de stêd fierder, by eksintrike bioskoopkes en platesaken lâns, ynstrumintemakkers en in hiel soad rein. Wy ieten Japansk. Nachts waarden wy wekker makke troch in skoalklasse dy’t yn ’e gongen fan it hotel omdoarme.

Freed wie it dan safier: Transpoesie. Axl en ik rûnen fan ús hotel nei it Goudblommeke. De Paus wie ek yn Brussel, hy fleach oer mei de helikopter.

By oankomst wie it noch sletten; dêr waard ik senuwachtich fan. Wat as ik my fersind hie? Mar ridlik gau kamen der mear minsken. Lykas in dichter út Lúksemboarch, wy rekken daliks oan ’e praat oer taal en eins hawwe wy hiel Transpoesie lang oer taal praat, mei elke dichter. Der kaam ien út Wales by, út Roemenië, Ierlân, Jersey, Guernsey, Portugal en Letlân. De dichters wiene allegearre hiel leuk: guon wiene al in dei earder starten en hiene de deis derfoar optreden en giene freedtemiddei of – jûn wer fuort. By it evenemint yn it Goudblommeke mocht it publyk har eigen lunch meinimme en harkje nei ús gedichten.

Dêrnei giene wy rinnend fierder nei de Keninklike Galerijen, in plak dêr’t neffens ús host gjin Brusselaar te finen wie, mar wol in soad toeristen. Axl hie ús ûnderwilens ferlitten om nei it muzykynstrumintmuseum te gean. Toeristen wiene no ús doelgroep, want we giene gedichten foar harren skriuwen. We waarden as dichters oan taffeltsjes set yn de moaie Art Nouveau-hallen mei papier en in pinne, en minsken mochten oanslute by in taal nei winsk. Underwilens wiene der in dichter út Spanje, Poalen, Litouwen en Italië bykaam. Ik skreau gedichten foar ferskillende Flamingen, foar in lyts hûntsje en foar de ober. It wie hiel bysûnder en leuk, foaral om talen mei elkoar te mingen en de pear wurdsjes dy’t ik praat brûke te kinnen. Dit fûn ik echt it geweldige ûnderdiel: minsken giene mei in bliid gesicht fuort en ik mocht lekker skriuwe. Underwilens dronk ik in lekkere Kriek, sa’t dat yn Brussel kin.

Jûns giene wy nei it Italiaansk Kultureel Ynstitút, dêr’t ik tegearre mei Jimi Lend út Eastenryk, dichters út Spanje, Portugal, Poalen en Italië optrede. Elke dichter hie 15 -20 minuten, ynklusyf ynterview, en it wie tige bysûnder. De dichters wiene fan hiel heech nivo, en doe’t it einlings klear wie (it wie hiel lang om stil te sitten), mochten we Italiaanske wyn drinke en krigen we in fantastysk diner.

In Italiaanske kok hie foar ús de prachtichste gerjochten sean: in hearlike pompoensop as foargerjocht, risotto as haadgerjocht en hearlike salades, dêr’t ien derfan gewoan kâlde byfstik mei truffel wie, en in geweldich kofje-eftich neigesetsje. De tafel seach der ek prachtich út en de Italianen wiene tige hertlik. Ik fielde my echt wolkom. By it diner trof ik in dichter fan de Faeröer-eilannen, dy’t de oare deis earst hoechde op te treden, mar hjoed alfêst delkaam.

De oare deis giene Axl en ik earst shoppen, mar middeis waard der wer dichte yn de Koninklijke Galerij, dat wie wer fantastysk. De ôffurdige fan Nederlân, Joost Oomen, wie no ek oankaam, want sneon wie de beurt oan Nederlân en oare lannen. We skreaunen mei ús allen in gedicht en ik hie in bysûndere moeting mei in Amerikaan foar wa’t ik skreau oer reizgjen, wat dat allegearre bringe kin, foaral as it dyn earste kear is.

Wy ieten pizza by in grutte hal en ik jatte in moai glês mei in wolf derop. Dêrnei giene we nei it Hongaarsk Ynstitút, dêr’t Nederlân, Faeröer, Hongarije, Estlân en Andorra optreden. Ik wie yntusken wat siik wurden en moast in soad hoastje, dus ik hold my wat efteryn op, dêr’t ik út en troch nei bûten koe. It wie moai om Nederlân en Faeröer te sjen; se hiene wakker deselde vibe. By Andorra wie pianomuzyk en Estlân hie in hiele band, in ymprovisaasjeband mei inkeld klanken; dat wie fantastysk! Dêrnei giene wy mei de Eastenriker nei in hiele bysûndere kroech, in soarte fan Markzicht yn Drachten op steroïden. Tal fan keammerkes mei trepkes hongen fol, as in kafee út Harry Potter, mei skilderijen en lp’s en mei in hiel soad minsken; wat in surreëel barren. Dat wie trouwens ek it tema fan it jier, wat wol nei foaren kaam út alle gedichten dy’t wy meilêze koene yn it Ingelsk.

Ik ha der in pear nije fersen skreaun, dêr’t ik jim fan op ’e hichte bringe sil sadree’t ik se weromfyn!

Nachts wie de stêd feroare yn in grutte party-lokaasje; dat wie grappich om te sjen, in grut ferskil mei oerdeis.

Snein gongen we werom mei de trein. Yn de trein fan Brussel nei Nederlân siet ik net neist Axl, mar tafallich neist ien fan it Nederlânsk Kultureel Ynstitút dy’t nei Nederlân gie foar in eroatysk evenemint.

Minder makkers – 82% fan de minsken dy’t yn ‘e kultuer en media wurkje, ferwachtet minder ynkomsten

Minder regionaal oanbod – 92% fan de minsken dy’t yn ‘e kultuer en media wurkje, ferwachtet dat oanbod ferdwine sil yn beskate regio’s

Minder theater – 900.000 minder besites oan poadiumkunsten

Minder kranten – 17% minder ferkochte deiblêden

Minder boeken – 4 miljoen minder ferkochte boeken

Minder biblioteken – 150.000 minder abonnees

Minder tydskriften – 23% minder abonnees

Sprek dy út en gean nei geenhogerebtw.nl foar mear ynformaasje. Daliks de petysje tekenje? Dat kin fansels ek: https://petities.nl/petitions/behoud-9-btw-voor-kunst-en-cultuur?locale=nl

Op freed 27 septimber sil Gabrielle Terpstra optrede op it festival TRANSPOESIE yn Brussel. It tema fan dit jier is “surrealisme”, om de berte fan dizze keunstfoarm, in iuw lyn, te fieren. In tema dat wol by Gabrielle past! It festival duorret fan 26 oant en mei 28 septimber en fynt plak op ferskate plakken yn Brussel. Har dielnimming wurdt mei mooglik makke troch It Skriuwersbûn, de Provinsje Fryslân en de Douwe Kalmastifting.

Ek is oeral yn de Brusselske Regio poëzij te besjen: op ruten, doarren en muorren, yn útstallingskassen, yn it iepenbier ferfier en by minsken thús yn wenkeamers. De tweintich dielnimmende dichters diele in koart gedicht, elk yn harren eigen taal en mei harren eigen ferhaal. De gedichten binne oerset yn it Nederlânsk en Frânsk. Dizze posters binne ferspraat yn de Brusselske Regio en bringe poëzij werom yn de iepenbiere romte. Se nûgje elkenien út om efkes stil te stean en te reflektearjen oer it hjir en no, en om fuort te dreamen yn in poëtyske wrâld dêr’t dreamen, realiteit en revolúsjonêr tinken troch elkoar rinne. Guon dichters wolle sjokkearje, oaren sykje it fantastyske, it ûnmooglike of it magyske. Alle gedichten binne ferskillende úteringsfoarmen fan ûneinige frijheid, yntinse langstme en de ôfwizing fan logika.

De dielnimmende dichters: Cosimo Suglia (Luxemburch), Csenger Kertai (Hongarije), Dr Adam Perchard (Kanaaleilannen (Jersey)), Ernestas Noreika (Litouwen), Esyllt Lewi (Wales), Gabriela Ruivo (Portugal), Gabrielle Terpstra (Fryslân), Gian Maria Annovi (Italië), Harkaitz Cano (Spanje – Baskelân), Haska Shyyan (Oekraïne), Jaan “Luulur” Malin & Rooluulend (Estlân), Jimi Lend (Eastenryk), Joost Oomen (Nederlân), Lupin Vivian (Kanaaleilannen (Guernsey)), Małgorzata Lebda (Poalen), Noemí Rodríguez & Toni Gibert (Andorra), Radu Vancu (Roemenië), Sara Búho (Spanje), Susannah Dickey (Noard-Ierlân), en Trygvi Danielsen (de Faeröer).

It programma fan Transpoesie 2024

Tongersdei 26/09

17:00 – 18:30: Citizens’ Garden: offisjele iepening fan it festival

19:00 – 21:00: Ambassade fan Luxemburch: Surrealism de Lux (resepsje mei flaubyt en drankjes)

Freed 27/09

12:00 – 14:00: Fleur en papier dorée – Goudblomke yn papier: debat & lêze, mei brochje op skoat

15:00 – 17:00: Keninklike gallery: the Poet & the Public – foardrachten

19:00 – 21:00: Italiaansk Kultureel Ynstitút: Cheer & Co (resepsje)

Sneon 28/09

12:00 – 14:00: Fleur en papier dorée – Goudblomke yn papier: debat & lêze, mei brochje op skoat

15:00 – 17:00: Keninklike gallery: the Poet & the Public – foardrachten

19:00 – 21:00: Liszt Ynstitút: A Maze Sing Words (resepsje)

Reservearje foar de Transpoesie-eveneminten kia fia dizze link.

Wat is Transpoesie?

Sûnt 2011 wurdt it jierliks poëzijfestival TRANSPOESIE organisearre troch EUNIC Brussel, in netwurk fan Europeeske nasjonale ynstituten foar kultuer en nasjonale organen dy’t belutsen binne by kulturele en besibbe aktiviteiten bûten harren nasjonale grinzen. TRANSPOESIE fiert meartaligens troch poëzij yn ferskate talen nei it hert fan Brussel te bringen. Dit festival, dat gearfalt mei de Europeeske Dei fan Talen en Taalferskaat op 26 septimber, bestiet út in rige eveneminten, sa as lêzingen, debatten en iepenbiere skriuwsesjes. Troch orizjinele gedichten yn harren memmetaal te toanen yn iepenbiere romten en online, wol TRANSPOESIE in platfoarm kreëarje foar ús grutte ferskaat oan talen yn Europa.

Festivalkurator is Philip Meersman, ekspert op it mêd fan eksperimintele poëzij, immersive publykûnderfining, PhD-ûndersiker oan AP University College en performancedichter dy’t wurket mei XR.

Mear witte? Sjoch op de website fan Transpoesie: www.transpoesie.eu

Juster kaam it nijs binnen dat dit jier acht skriuwers in Rely Jorritsmapriis krije. Yn de kategory ferhalen geane de prizen nei ‘Boat’ fan Jilt Jorritsma, ‘Wollekje’ fan Geert Nauta en ‘De skroei fan ’e loop’ fan Koos Tiemersma. De winnende gedichten binne ‘Waskersfersen’ fan Erik Betten, ‘Servus’ fan Fedde Douwes Dijkstra, ‘Yn elke hertslach’ fan Wietze Numan , ‘Mummy’ fan Gerrit de Vries en ‘Fiere wake’ fan Syds Wiersma. Lokwinske allegearre! Moai om te sjen dat der ek leden fan it Bûn yn de prizen fallen binne!

Yn totaal wienen der 89 ynstjoerings: 51 gedichten en 38 ferhalen. De sjuery bestie út Oene Spoelstra, Marrit de Schiffart en Gerbrich van der Meer. De priisútrikking sil wêze op sneon 5 oktober yn it Mammemahûs te Jellum.

Ofrûne woansdei wiene Willem, Sjieuwe en Ammerins te gast yn it Provinsjehûs, om oan de fraksjes fan de BBB, FNP, GrienLinks/PvdA, CU, SP, CDA en it lid Margreet Kuper ús plan “Mear lêze en dus mear skriuwe” te presintearjen. Der wie in soad ynteresse, we krigen in tal fragen en it earste foarstel foar in moasje siet al yn de mailboks om te besjen en wêr nedich wat oan te passen. Want, kommende woansdei, 19 juny wurde sawol it Kultuerbelied 2025-2028 as de Taalnota 2025-2028 besprutsen yn de Steaten.

Allinnich, tagelyk mei de nije taalnota, mei moaie plannen dy’t it Frysk foarút helpe kinne, steane der ek besunigings op it programma. Dêrtroch steane de ambysjes faai. Tekenje en ferspried dêrom de petysje fan de Rie foar de Fryske Beweging en lit jo lûd hearre. Provinsje, kear dit op!

Kearn fan it nije taalbelied is, dat de taalfitaliteit stipe wurde moat. Mar it taalkado en tydskrift ‘Heit & mem’ reitsje in grut part fan de subsydzje kwyt. Beide binne bedoeld om âlden oan te moedigjen de Fryske taal oan harren bern troch te jaan. Mercator, dy’t de provinsje helpt om Europeesk ûndersyksjild nei de provinsje te heljen foar taalûndersyk, ferliest sels de folsleine strukturele subsydzje. De Stellingwarver Schrieversronte wurdt flink koarten op de subsydzje, en sawol de Fryske Rie as de Rie foar de Fryske Beweging rikke al harren jild kwyt. Ek oare besunigingen binne net te rymjen mei de ambysjes foar taalfitaliteit.

De provinsje hat ferskate finansjele tafallers hân, mar hâldt no ynienen de hân op de ponge. Yn 2026 is der wer jild. Dêrom freegje wy:

• Provinsjale Steaten soene beslute moatte om no net te besunigjen, mar de tafallers te brûken.
• Praat earst mei de belutsen organisaasjes om te sjen, hoe’t se mei de provinsje ta in oplossing komme kinne. Want dat is oant no ta noch net bard!

Lit jo lûd heare en tekenje de petysje: https://www.petities.com/besunigings_op_it_frysk_fan_tafel

Op 17 maaie is Hindirk Hannema (Schotanus) ferstoarn. Noch mar 33, in grut talint op it flak fan absurdistyske poëzij. Mei syn earste (twatalige) bondel, Myn mem is noch faam, makke er yn 2021 djippe yndruk. Skriuwe wie foar him ‘suvere magy bedriuwe’.

Hindrik wie noch mar koart lid fan It Skriuwersbûn, mar we wienen allegearre al gau oerdondere troch de kombinaasje fan in sêfte jonge en syn innovearjende wize fan optreden en opfallende ferskining op it poadium. Wy sille him misse!

Op de reachsiden fan De Moanne en Ensafh. binne de werinneringen oan Hindirk te lêzen fan Tialda Hoogeveen en Gabriëlle Terpstra.

P.C. Hooft-priis foar Durk van der Ploeg of Hylke Speerstra?

It Skriuwersbûn docht in oanrekommandaasje oan de sjuery fan de P.C. Hooft-priis foar proaza 2025. De skriuwers dêr’t it om giet, binne Durk van der Ploeg en Hylke Speerstra. De oanrekommandaasje is op de reachside te finen.

De P.C. Hooft-priis is in oeuvrepriis dy’t neffens it reglemint fan de P.C.  Hooft-stifting takend wurde kin oan in Nederlânsktalich auteur of in benammen yn it Frysk publisearjende skriuwer. Yn de 75 jier dat de priis bestiet, is der lykwols noch nea in haadsaaklik Frysktalige skriuwster of skriuwer beleanne. Unbekendheid mei de Fryske literatuer by de sjuerys spilet neffens it Bûn dêr sûnder mis in grutte rol by. De Fryske skriuwerij docht foar oare literatueren net ûnder. It Bûn hat dêrom op him naam de P.C. Hooft-stifting en de troch har beneamde sjuery fan goede ynformaasje te foarsjen.

De oanrekommandaasje is, nei oerlis mei it bestjoer fan it Bûn, skreaun troch Martsje de Jong fan Bitgum. It bestjoer is ferantwurdlik foar de seleksje fan de auteurs.

.

Jan Hendrik Woudstra presintearre ôfrûne moanne yn It Geboutsje yn Drachtster Kompenije syn sechsde dichtbondel: ‘Levensadem’. Woudstra lies op dizze middei foar út syn nijste bondel. Njonken gedichten is in ‘Levensadem’ ek in famyljeferhaal opnaam. Dit jier is it hûndert jier lyn dat Jan Modderman fermoarde waard. It ferhaal giet dat hy de oerpake wie fan Jan Hendrik. Wilens it skriuwen fan dit famyljeferhaal wiene der ûntjouwingen dy’t nei hûndert jier antwurd joegen.

‘Levensadem’ is al te keap by útjouwerij De Pinne of by Woudstra sels fia inGedichten7@gmail.com (ISBN 9789403733319).

De Rink van der Veldepriis 2024 giet nei Gerard Marcel de Jong foar syn boek Blau fan dagen, griis fan ônrust. It is in romandebút, en tagelyk de earste (by in útjouwer útbrochte) roman yn de Biltske taal. It boek is neffens de sjuery, besteande út Ans Wallinga, Ammerins Moss-de Boer en Douwe de Bildt, ‘in benearjend en louterjend boek dat de lêzer neitinke lit oer identiteit, it plak dêr’t je opgroeie en it dilemma fan bliuwe of loslitte en fuortgean.’

De Rink van der Veldepriis is in twajierlikse priis fan de gemeente Smellingerlân en de Stifting FLMD. De priis –  in byld fan Anne Woudwijk en in jildbedrach fan € 2000 – wurdt op 22 juny útrikt yn It Polderhûs op de Feanhoop. 

Lokwinske Gerard!