Hanneke de Jong – Wat het hele dorp wist
It nijste boek fan Hanneke de Jong is no beskikber fan útjouwer Noordboek.
Yn 2020 wie it 75 jier lyn dat Nederlân befrijd waard. Yn ferbân dêrmei waard Hanneke frege in Frysk berneboek te skriuwen oer de jeugd fan Louis Godschalk, dy’t yn 1942 yn Amsterdam berne is en as pjut ûnderdûkt yn in doarp by Snits. No wennet er yn Israel. Mei de help fan Louis Godschalk en Koos Boorsma, dy’t in biografy oer him skreaun hat (Wa bin ik?), skreau se in Frysk berneboek foar groepen 7 en 8. Hjir koe se net alles yn sizze dat se te sizzen hie, dat besleat se om it boek op ‘e nij te skriuwen foar âldere jeugd (en folwoeksenen). It is net in boek dat allinnich oer de oarloch giet, mar benammen oer de gefolgen dêrfan foar de neibesteanden en foar harren bern en pake- en beppesizzers.
Lion wennet yn Israel. Foar syn sechstjinde kin er mei mem en pake op fakânsje nei Nederlân. Pake groeide dêr op yn Fryslân. Lion hat syn pake al meardere frege oer syn libben dêr mar dy hat it der leaver net oer. De skiednis fan syn pake hat wat te krijen mei de Twadde Wrâldoarloch. Hy wie doe in pjut, dus wat is der bard?
Faaks is pake wat mear iepen oer syn jeugd wannear’t er wer ris yn syn âlde doarp sjocht. Mar as Lion sjocht hoe dreech pake it hat mei dat ferline, freget er him ôf oft dizze reis wol sa’n goed idee wie.
Boekpresintaasje Oekraynsk berneboek ‘Maia en har freonen’
Opbringsten ferkeap Fryske útjefte foar UNICEF-Oekraïne
Op tongersdei 21 april fynt de presintaasje plak fan Maia en har freonen, in berneboek út Oekraïne, oersetten fia it Ingelsk nei it Frysk troch Tialda Hoogeveen.
De tastânkomming fan it boek is in unikum: alve Fryske útjouwers hawwe harren mei-inoar ynsetten foar dizze útjefte, ûnder de flagge fan Boeken fan Fryslân en nimme ek de ferkeap fan it boek mei-inoar op harren. De folsleine opbrinst fan de ferkeap fan it boek giet nei UNICEF-Oekraïne, dy’t har ynset foar bern dy’t yn Oekraïne achterbleaun binne.
It boek fynt net allinne syn wei nei de Fryske lêzers, mar is ek oersetten yn in soad oare talen, sadat it no te lêzen is yn Sweden, Letlân, Dútslân, it Feriene Keninkryk, Poalen, Estlân en Yslân. Yn Fryslân is it ynisjatyf rom sponsore troch: de Provinsje Fryslân, Stichting FLMD, Douwe Kalma Stifting, Ried fan de Fryske Beweging, Tony Feitsma Fûns, Arjen Witteveen Fûns en Drukkerij Van der Eems.
Krimoarloch
De skriuwster fan it Oekraynske boek Larysa Denysenko, sy ferbliuwt op it stuit noch yn Oekraïne, hat it boek yn ‘e tiid fan de anneksaasje fan de Krim skreaun. It boek is yn Oekraïne net mear te krijen, mar stiet troch de Europeeske útjouwers wer rûnom yn de belangstelling.
De presintaasje fan it boek sil plakfine yn de bibleteek fan Snits, op tongersdei 21 april 2022. Adres: Wijde Noorderhorne 1.
Oanfang: 16.30 oere.
Minsken dy’t belangstelling hawwe foar it bywenjen fan de presintaasje, kinne harren opjaan by de bibleteek fan Snits fia: sneek@BMF.nl.
Bettere beleanning en promoasje fan Fryske skriuw(st)ers
It bestjoer fan it Skriuwersboun hat justerjûn yn Tresoar it rapport fan harren Wurkgroep Honoraria presintearre. Yn dit rapport stean in tal fan advizen om de Fryske skriuw(st)ers te stypjen:
a) minimum-tariven foar optredens en wurk yn opdracht
b) de oanbefelling om wer 50% fan de royalties as foarskot te freegjen yn it kontrakt mei de útjouwer
c) Boeken fan Fryslân te fersterken troch bettere en mear promoasje te meitsjen foar de Fryske literatuer troch jierliks in tal spearpuntboeken sa grut mooglik yn it publike domein te promoatsjen
It folsleine einrapport is taheakke yn de mail. It plan waard goed ûntfongen troch de oanwêzige minsken en organisaasjes yn de seal, lykas Pier Bergsma, foarsitter fan de Rie fan de Fryske Beweging. Wy sille hjir ferfolch oan jaan troch, as earste, yn petear te gean mei de Provinsje Fryslân.
Jûn yn it teken fan dichteresse Rixt yn Tresoar
Op 12 april organisearje de Freonen fan Tresoar in jûn yn it teken fan dichteresse Rixt: in pseudonym fan Hendrika Akke van Dorssen (1887-1979). Rixt wie de earste froulike dichter dy’t yn 1953 de Gysbert Japicxpriis wûn foar har bondel De Gouden Rider (1952).
Op it programma
- Wolkom troch it bestjoer Freonen fan Tresoar
- Lêzing oer it wurk en de betsjutting fan Rixt yn de Fryske literatuer troch Meindert Reitsma, adviseur Fryske literatuer by Tresoar
- Foardracht fan 5 dichters fan it Fryske dichterskollektyf RIXT
Ûnder de lêzing giet Meindert yn petear mei de hear Renze Yetsenga. Yetsenga hat de dichteresse persoanlik kennen en is in fier famyljelid fan har. Ek sil gebrûk makke wurde fan lûdsopnamen fan Rixt, dy’t yn it argyf fan Tresoar bewarre wurde.
Nei it skoft sille in tal dichters fan it Frysk dichterskollektyf RIXT wurk fan de dichteresse en fan harrensels oer it fuotljocht bringe. De folgjende dichters binne oanwêzich op ‘e jûn: Janneke Spoelstra, Tryntsje van der Veer, Syds Wiersma, Anne Heegstra en Ypie Haitsma.
Nijsgjirrich en dizze jûn bywenje? Meld dy oan!
Oanmelde kin fia info@tresoar.nl. Fermeld yn de mail oftst al Freon bist fan Tresoar of datst dizze jûn as gast bywenje wolst.
Praktyske ynformaasje
- De jûn begjint om 19.30 oere, mei ynrin fan 19.15 oere ôf.
- De jûn is fergees by te wenjen foar Freonen. As gast betellest € 5,00 de man/frou. Dit bedrach is kontant te foldwaan op de jûn sels.
- Lokaasje: Tresoar, Bûterhoeke 1 yn Ljouwert
- Parkeargelegenheid: Parkeargaraazje Oldehove
- De jûn is yn it frysk
Presintaasje Wurkgroep Honoraria op 7 April
It Skriuwersboun hat ferline hjerst in kommisje ynsteld dy’t har dwaande hâlden hat mei de fraach: hoe komme wy ta in bettere beleanning fan Fryske skriuwers. Dy kommisje hat in einrapportaazje presintearre mei in tal útstellen, dy’t it Skriuwersbounbestjoer oernommen hat. It giet om In tal konkrete en praktyske maatregels, dy’t relatyf ienfâldich te realisearjen binne.
De presintaasje hjirfan fynt plak op
TONGERSDEITEJÛN 7 APRIL 2022, 19.30 OERE YN TRESOAR, BÛTERHOEKE 1, LJOUWERT.
Foar de realisaasje fan dizze plannen is meiwurking nedich fan
- de leden fan it Skriuwersboun
- de redaksjes fan (diels) Frysktalige tydskriften
- de omrop
- organisaasjes dy’t literêre eveneminten organisearje
- de provinsjale en regionale kranten
- útjouwers
- biblioteken
- Tresoar
- ‘Boeken fan Fryslân’
- de provinsje Fryslân
- minsken dy’t graach Frysk lêze meie.
Alle boppesteande persoanen en organisaasjes binne op 7 april wolkom.
It plan wurdt dan presintearre en der leit in brosjuere klear dêr’t de útstellen yn beskreaun en taljochte wurde.
Oant 7 april! It bestjoer fan it Skriuwersboun.
Tsead Bruinja op toer mei ZEA
Fan 2 april oant 25 juny toere sjonger ZEA en Tsead Bruinja troch Fryslân.
Dichter Tsead Bruinja draacht by de Skuorre- en Tsjerketoer wurk út syn bondel Ynbêde / Ingebed foar, foar in part yn gearspul mei ZEA. Ynbêde / Ingebed komt op 25 maart út by de Afûk. De bondel fertelt persoanlike ferhalen oer leafde en libben yn in rûzige perioade fan Bruinja syn libben, mar ek libbensferhalen fan oaren. Tsead Bruinja: “As Dichter des Vaderlands gie ik mei Arnold, in (wikseljende) gastdichter en fotografe Rosa van Ederen by Fryske fersoargingshuzen lâns. Dêr gienen wy yn petear mei âlderen oer harren jeugd en libben, en dêrnei ferwurken wy dat meielkoar yn in lietsje.” De toer droech by oan de bân tusken De Boer en Bruinja: “De âlderen dielden hiel yntime persoanlike ferhalen mei Rosa, Arnold en my, ûnder oaren oer hoe’t sy de Twadde Wrâldoarloch meimakke ha. Dat soarge derfoar dat wy jûns yn it hotel oan it diner ek ferhalen begûnen te dielen oer ús âlders en pakes en beppes.”
De Skuorre- en Tsjerketoer is in koproduksje fan Explore the North en Popfabryk. De beide produksjehuzen Explore the North en Popfabryk wurkje faak meielkoar oan produksjes op it snijflak fan popkultuer en taal/literatuer. Explore the North en Popfabryk binne teffens koprodusint fan ZEA’s album Witst noch dat d’r neat wie. De bondel ‘Ynbêde / Ingebed‘ wurdt útjûn troch de Afûk.
De toer kaam ta stân mei stipe fan Emmaplein Foundation, Boersma-Adema Stichting, P.W. Janssen’s Friesche Stichting, it Nederlands Letterenfonds en Stichting Alde Fryske Tsjerken.
50% koarting op optredens fan skriuwers
Om te stimulearjen dat skriuwers wer frege wurde foar aktiviteiten no’t de koroanamaatregels ôfskaft binne, stelt de Schrijverscentrale en it Letterenfonds jild beskikber foar skoallen, bibleteken, boekhannels, en literêre en kulturele organisaasjes om soks wer te organisearjen.
Foar optreden tusken 1 maart en 1 oktober 2022 kin dizze organisaasjes subsydzje krije foar de helte fan de kosten (oant in maks fan 500 euro). It giet om optredens fan skriuwers dy’t fia de Schrijverscentrale boekt wurde en of binne. Dit jildt dus allinne foar skriuwers dy’t lid binne (of wurde!) fan de Schrijverscentrale.
Mear ynformaasje op de webside fan de Schrijverscentrale.
Fûgelfaai: poëzij foarstelling troch it B.O.D.-selskip
Op sneon 26 maart wurdt yn it Húskeamerteäter ‘De Wier’ yn Koarnjum ‘fûgelfaaie’ poëzije foardroegen. Yn dizze multymediale foarstelling fan it B.O.D.-selskip binne sawol Nederlânske as Fryske gedichten te hearren.
Op sneon 26 maart wurdt yn it Húskeamerteäter ‘De Wier’ yn Koarnjum ‘fûgelfaaie’ poëzije foardroegen. Yn dizze multymediale foarstelling fan it B.O.D.-selskip binne sawol Nederlânske as Fryske gedichten te hearren.
Alwin van der Toorn, Erik de Boer en Lubbert Jan de Vries binne dizze jûn yn Koarnjum de ‘Robin Hoods’ fan de ‘fûgelfaaie’ poëzij. De dichters litte foarm en ynhâld fan harren gedichten alle kanten út fleane. En it moed fan it gedicht skerp skommelje litte. Fan tear nei robúst. Fan rûch nei wreed en barbaarsk. Dan heart it mystyk en sierlik, dan wer grouwélich en fantastysk. Tagelyk litte de dichters romte foar betochtsumens en bespegeling. Somtiden liket de taal dy’t de dichters brûke wat maklik. Mar de rûgens hat in krêftich en fernuverjend effekt.
‘Fûgelfaaie’ poëzij (Outlaw Poetry) is in streaming yn de moderne poëzije mei woartels yn it Amearika fan de njoggentjinde iuw. Kaaifiguer fan dizze styl is de dichter Walt Whitman (1819-1892). It startskot fan de streaming wie syn bondel ‘Leaves of Grass’ út 1855. Yn de 20ste iuw waard ‘fûgelfaaie’ poëzij oppakt troch de frije tinkers fan de Beat Generation, Hippies en Punkers: opsketten stokerij, wjersin tsjin de elite en de massa. Dichters en skriuwers lykas Jack Karouac, jack Micheline en Patti Smith besochten de sleauwe dichters fan ‘it folk’ wekker te skodzjen.
Yn de 21ste iuw hat ‘fûgelfaaie’ poëzij noch altyd itselde karakter: neaken, koartsich, berucht en ûnbûchsum. Oer it leven fan skoppen, de opstân tsjin dysels en bûten dysels.
Datum: 26 maart 2022
Lokaasje: Huiskamertheater ‘De Wier’ – De Wier 5 – 9056 PM Koarnjum
Oanfang: 20.00 oere (ynrin om 19.30 oere)
Kaarten: €10.00 p.p.
Allinne tagong nei reservearjen fia (Bob de Boer) til. 06-54763154 of fia bobdeboer@pinupsanddowns.com
Fraachpetear tusken Jan en Reina
Jan H. Woudstra is ponghâlder fan it Skriuwersboun. Reina Greet Smeink – Kroodsma is kandidaat-bestjoerslid. Yn april wol se graach yn it bestjoer talitten wurde en de taken fan de sekretaris oernimme.
Reina fertel ris; wa is dyn heit wa is dyn mem?
Ik bin ien fan de fjouwer en dan de twadde fan Pieter en Nelie. Hikke en teine yn Jannum op ‘e buorkerij. Ik haw fan hûs út in protte leafde foar de natuer meikrigen. It wie dêr lyts en dochs grut om ’t ik alle romte hie dy’t ik nedich wie. Letter nei ‘de grutte stêd’ Dokkum op skoalle en dernei de noch gruttere wrâld yn.
En do Jan? Fan wa bist do der ien?
Wat grappich datsto dat seist fan de grutte stêd Dokkum. Ik bin opgroeid yn Ljouwert en by myn trouwen krekt keazen foar in lyts stedsje as Dokkum om de grutte stêd te mijden. As ik oan Jannum tink, dan tink ik oan dat moaie tsjerkje op in prachtige serene plak mei it moaie doopfont en sarkofagen. Ik haw dêr in ea filmke opnommen mei myn freon ds. Herman de Vries (sjoch mar ris op Youtube).
Sa at ik sei bin ik opgroeid yn Ljouwert. Us heit hjit Andries Woudstra en ús mem Klaaske Westerhuis. Ik bin fan hûs út totaal net Frysk wend. Heit komt út Rottefalle en mem út it Bilt. Thús (yn de grutte stêd Ljouwert) praten wy Biltsk. Troch myn frou Baukje, dy berne is yn Ie, kaam it Frysk om de hoeke. Dêrfoar haw ik allinne Fryske les hân yn it fuortset ûnderwiis.
Hoe gie dat mei taal by dy thús Reina? Ik nim oan in soad Frysk?
By ús thús waard yndied in soad Frysk praat. Us mem komt út it ûnderwiis en hat it altyd belangryk fûn dat wy ús ek goed yn ’t Nederlânsk fersteanber meitsje koene. De boekekast stie altyd fol. De leafde foar letters is altyd bleaun. By alle fjouwer trouwens. Dêr bin ik hiel tankber foar.
Hoe bisto oant skriuwen kommen Reina, do wiest dus earst fysioterapeut?
Dat kloppet. En mei folle wille. Ik wie spesjalisearre yn geriatry en neurology en altyd ûnderweis om’t ik meastentiids de minsken thús behannele. Troch sykte hold dat frij hookstrooks op. Dat ha ik best wol hiel dreech fûn. Mar, ik bin fansels ien fan Pieter en Nelie en dy jouwe net samar belies. Dus ha ik neitocht oer wat de mooglikheden binne en kaam wer werom by de taal. Wannear’t ik der oer nei tink hat de leafde foar wurden nea fuort west en ha ik by alles wat ik oant no ta dien ha altyd dwaande west mei taal. Of dat no it genietsjen wie fan de ferhalen fan eartiids dy’t ik hearde as fysioterapeut of in folder dy’t ik makke, taal hat altyd in reade tried west. It ferhaal fan Reina, skriuwen, ferhalen en wurden, dat ferhaal giet noch hieltyd fierder. No as wurdsamler foar bern en stikem ek foar grutte minsken.
Mear lêze? Sjoch hjir!
Skriuwerworkshop yn it ramt fan Under Wetter fan Tryater
Meikoarten spilet Tryater de foarstelling Under Wetter op de iisbaan fan Wergea. By de foarstelling wurdt in oanfoljend programma (Tryater Rûnom) organisearre foar ynteressearre skriuwers. Do sjochst de foarstelling en dochst mei oan in skriuwworkshop. Uteinlik kinst dyn skreaune tekst hearre litte by in ynteraktive ferhalerûte.
Wat is der te dwaan?
Kenst noch it krassende lûd fan Fryske houtsjes? Kinst dy noch heuge dat hiele lange iispylken oan de daksgoate hongen? Wat is dyn waarmste iisoantinken? By de workshop fertelt Wessel de Vries, de skriuwer fan it stik, oer it kreative proses fan de teatertekst. Dêrnei silst mei workshopdosint Sytse Jansma sels op syk nei waarme iisferhalen fan eartiids, fan no en fan de takomst. Ferkenst de ferskillende tematiken dy’t yn de foarstelling oan bod komme en ferwurkest dy yn in koart ferhaal.
De resultaten wolle se graach presintearje yn Under Wetter Kuierferhalen, in ynteraktive kuierrûte dêr’t ferhalen yn te beharkjen binne. In redaksje lêst mei dy mei om dyn tekst sa goed mooglik útkomme te litten.
Wat foar dy?
Troch dy op te jaan foar dit skriuwaventoer dûkst yn de tematyk fan de foarstelling, besjochst de foarstelling (try-out) en silst mei in groepke oan de slach om in nijsgjirrich koart ferhaal te skriuwen. Dus hâldst fan skriuwen en teater? Fynst it moai om oare skriuwers te moetsjen? Dan gean se graach mei dy oan de slach.
Oanmelde
De workshop is tongersdeitejûn 7 april yn it gebou fan Tryater. De foarstelling (try-out) is tongersdeitejûn 12 maaie op de iisbaan fan Wergea. Wês der gau by, want maksimaal 20 skriuwers kinne meidwaan.
Meidwaan? Jou dy dan op foar 1 april troch in mail te stjoeren nei Sytse Jansma (s.jansma@tryater.nl). Dêrnei krijst mear útlis. Kosten: € 30,00 (ynklusyf foarstelling en workshop)
