Auteur: Ammerins Moss-de Boer

It prachtige keunstwurk Gaia fan Luke Jerram dat Sense of Place presintearre by Arcadia hat in soad yndruk makke yn Fryslân: in ferljochte bol fan leafst sân meter trochsneed, dy’t de ierde sjen lit sa as dy fan de moanne ôf sichtber is.

Gaia wie yn 2022 bygelyks te sjen op Oerol, yn it Woudagemaal op ‘e Lemmer en yn de Broeretsjerke yn Boalsert. Yn febrewaris 2023 hinget it keunstwurk in moanne lang yn de katedraal fan Exeter, de Britse stêd dy’t krekt as Ljouwert UNESCO City of Literature is. Underdiel fan it programma om it keunstwurk hinne is it projekt The Gaia Papers en dêrfoar kinsto in ferhaal of gedicht skriuwe!

The Gaia Papers is in papieren en digitaal magazine, dat ein febrewaris 2023 yn Exeter ferskynt. Njonken ferhalen fan lokale skriuwers, foto’s fan it publyk en kreatyf wurk fan lokale jongeren is der romte foar literêre bydragen út oare Cities of Literature wei. Sa sammelet Exeter City of Literature wrâldwide perspektiven op harren tema ‘Care, Connection, and Celebration’.

Mear ynformaasje en de spulrigels binne te lêzen op de reachside fan Ljouwert City of Literature.

Bisto in begjinnend of betûftere dichter en liket it dy leuk om les te krijen fan ferskillende dichters? Wolst dyn wurk hearre litte op in ôfslutende dichtersjûn? Meld dy dan oan foar de kursus poëzij skriuwe fan it Frysk Dichterskollektyf RIXT en Tresoar!

Yn it nije jier start der in rige fan 9 lesjûnen. En it goeie nijs is: der binne noch in pear plakken beskikber! De lessen wurde jûn troch Kate Schlingemann, Edwin de Groot, Dien L. de Boer, Geart Tigchelaar en Tryntsje van der Veer. Yn de les fan Edwin giest oan de slach mei it poëtyske aspekt fan ferbylding troch it gebrûk fan byldspraak (metafoar en ferliking ). Tryntsje van der Veer lit sjen en hearre hoe’t je fersen foardrage. Leuk én learsum!

Sjoch hjir foar mear ynformaasje. Opjaan kin noch oant 15 jannewaris fia ynfo@tresoar.nl, mar fol = fol!

It Skriuwersbûn lokwinsket Jurre Kuipers, Marrit Boetje en Marije Reitsema as winners fan de foardrachtwedstriid FeRstival 2022, dat ôfrûne wykein foar de 79ste kear hâlden waard op It Hearrefean. Hulde! It is prachtich om te sjen hoe entûsjast jeugd wêze kin oer gedichten.

Foar leden wolle wy it jierlikse boekje Fersefariaasje ûnder de oandacht bringe. Dit boekje, mei de gedichten om foar te dragen, wurdt gearstald mei fersen dy’t faak spesjaal skreaun binne foar dat doel en de útdaging is om yn ‘e hûd fan pubers te krûpen. Bern dy’t meidwaan wolle, kinne út dit boekje in kar meitsje foar in gedicht dat harren oansprekt. In karkommisje de beoardielet de ynkommen fersen anonym; net de skriuwer jout de trochslach, mar it gedicht dat ynstjoerd is, om de kwaliteit heech te hâlden.

Doch mei! In fers dat opnommen wurdt yn it boekje wurdt beleanne mei it bedrach fan €75,00. Mear ynfo is te finen op de reachside fan FeRstival.

Wy libje yn in unwisse wrâld. Hjir klinkt kjerstmuzyk op de radio, en kinne wy (ek al is de beurs wat tinner as oare jierren) noch hieltyd útsjen nei in Kjerst mei famylje en freonen. De wrâld oer is dat wol oars.

De situaasje yn Iran is op it stuit ferskriklik. It nijs dat wy dei yn dei út hearre oer fredesaktivisten en hoe ’t se behannele wurde, is skokkend. Ek skriuwers steane yn Iran swier ûnder druk. De ôfrûne jierren binne meardere skriuwers oppakt en finzen set fanwegen it “fersprieden fan propanda” en aksjes tsjin de steat. De omstannichheden yn ‘e finzenis binne earmhertich. Om dy reden wolle wy graach jim omtinken freegje foar de folgjende persoanen en aksjes dy ’t der binne om fia in brief om frijlitting te fersiken by de autoriteiten.

Fia organisaasjes as PEN International en Amnesty International wurde regelmjittich aksjes en petysjes online setten dy’t te ûndertekenjen binnen. In lytse muoite foar ús hjir – en mei syn allen is it faaks mooglik om toch presje út te oefenjen en oerheden ta ynsjoch te bringen.

Skriuwe kin foar:

• Atefeh Chaharmahalian, dichter en earder foarsitter fan de Iranian Writers’ Union, dy’t yn oktober alwer oppakt waard yn Teheran en yn de beruchte Evin Prison sit. Har sûnens is min.
• Narges Mohammadi, dy yn 2016 feroardiele waard ta in finzenisstraf fan 16 jier foar it fersprieden fan propaganda en it lieden fan in yllegale organisaasje. Ek har situaasje is krityk. Neist it ûndertekenjen fan de Amnesty-aksje binne der ferskate oare wizen om yn aksje te kommen.
• Nasrin Sotoudeh, dy’t no om medyske redenen tiidlik frij is, mar dy noch in lange finzenisstraf boppe de holle hinget, omdat se har ynset foar frouljusrjochten.
• Mahvash Sabet, dichteres, dy nei in rjochtsaak fan noch gjin oere tsien jier nei de finzenis stjoerd waard foar “spionnage”. Earder hat se ek alris tsien jier fêstsitten fanwege har leauwe; se is in lid fan de Baha’i-mienskip, dy’t bot ûnder druk stiet yn Iran.

It bestjoer fan DINGtiid nûget elkenien út om te sollisitearjen op de fakatuere fan bestjoerslid Fryske taal en kultuer fan DINGtiid. DINGtiid is it wetlik advysorgaan foar de Fryske taal en hat as taak om de gelikense posysje fan de Fryske en Nederlânske taal yn Fryslân te befoarderjen. Dat docht DINGtiid ûnder oaren troch te advisearjen oan it Ryk en Provinsje Fryslân en ûntjouwingen oangeande it Frysk te sinjalearjen.

It bestjoer fan DINGtiid bestiet út fiif leden en wurdt stipe troch in stêfburo. Elk bestjoerslid hat in eigen portefúlje (bgl. Frysk yn de media, it rjocht of it ûnderwiis) en wurdt beneamd foar de perioade fan fjouwer jier, mei de mooglikheid ta ien kear werbeneamen. Der is no in fakatuere ûntstien troch it tuskentiids tebekstappen fan ien fan de bestjoersleden.

Mear ynformaasje oer de ynhâld fan de funksje is te finen op de reachside fan DINGtiid. Of nim kontakt op mei Jan Koster (foarsitter DINGtiid), telefoan 06 20967266.

Takom jier sil de arke dy’t earder taheard hat oan skriuwer Rink van der Velde (1932-2001) wer beskikber wêze foar in skriuwer of dichter dy’t yn alle rêst dwaande wêze wol mei Fryske literatuer of literatuer yn in oare streektaal fan Fryslân. (Foar Hollânsktalich wurk wurdt troch it Nederlands Letterenfonds it Roland Holsthûs yn Bergen, Noard-Hollân beskikber steld.) De arke leit yn in petgat oan de Drachtster Heawei tusken De Wylgen en De Feanhoop.

Skriuwers of dichters dy’t noch net earder yn totaal seis wiken yn de arke oan it wurk west hawwe, kinne oanjaan hokker wiken (net mear as seis) hja nei de arke ta wolle. It giet om it simmerskoft mar oare winsken binne yn oerlis ek mooglik. Op dizze wize hoopje wy safolle mooglik skriuwers en dichters in kâns te jaan om yn de arke oan it wurk te kinnen.

It doel is dat de arke brûkt wurdt as plak dêr’t de skriuwers en dichters alle gelegenheid krije om te wurkjen. It is net as ‘simmerhúske’ bedoeld. Ofsjoen fan de kosten foar iten, drinken en telefoan is it ferbliuw yn de arke fergees. De skriuwer/dichter tekenet in hierkontrakt, mar de hier wurdt betelle troch de Stifting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum út it saneamde ‘Tamminga-Piebenga-Fûns’, wylst it ûnderhâld fan de arke en de fêste lêsten dêrfoar bekostige wurde troch datselde fûns en It Fryske Gea.

Belangstellenden kinne har oant 1 febrewaris 2023 skriftlik oppenearje by Pieter de Groot, skriuwer fan de Stifting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum, De Koarte Baan 11, 8731 DX Wommels. Dêrby moat neist de perioade ek oanjûn wurde wat de skriuwer/dichter fan doel is te dwaan. In kommisje út it bestjoer fan de Stifting FLMD makket de kar hokker skriuwers/dichters fan de arke gebrûk meitsje kinne. Mocht it yn 2023 net slagje om plak te krijen, ek yn 2024 wurdt de arke wer foar skriuwers en dichters iepensteld.

Septimber fielt al wer lang lyn, mar eins ek al wie it noch mar juster… even mei de eagen knipperje en it is alwer Kryst…

Sytse Jansma hat, ynspirearre troch it Transpoesie-festival yn Brussel dêr’t er optrede mocht, in ferhaal skreaun, Kafee ‘Goupil le Fou’. It ferhaal is hjir te lêzen.

Wy hoopje dat it festival kommend jier wer trochgiet en dat ús feedback oer de organisaasje meinommen wurdt om it in nóch moaier poadium te meitsjen foar Fryske dichters.

Mear lêze oer Transpoesie? Dat kin op de reachside fan Transpoesie. Hjir binne û.o. gedichten te finen en ek mear ynformaasje oer de dielnimmers út de ferskate lannen.

Hjoed is der út namme fan It Skriuwersbûn in iepen brief skreaun oan de Provinsje oer de posysje fan it Frysk en de learstoel oan de RUG. Dit brief is hjir te lêzen.

De Fryske literatuer hat in soad belang by in akademyske oplieding dêr’t ek literatuerstúdzje en -ûndersyk in substansjeel ûnderdiel fan útmeitsje. Wy dogge dêrom in berop op it Kolleezje en de ferantwurdlik Deputearre om en har yn te setten foar behâld en ûntjouwing fan de oplieding en de learstoel.

In Nederlânsktalige brief is ek ferstjoerd nei de ferantwurdlik Minister, fr. H. Bruins-Slot.

(Sjoch ek de berjochten op de reachside fan Omrop Fryslan, It Friesch Dagblad en de Ljouwerter Krante)